Η Κύπρος ως τουριστική και νησιώτικη χώρα εξαρτάται σε υψηλό βαθμό από τις αερομεταφορές. Η πλειοψηφία των επιβατών χρησιμοποιεί τις αερομεταφορές για άφιξη στην Κύπρο. Η άνοδος του τουριστικού ρεύματος στην Κύπρο δυστυχώς δεν συνδυάσθηκε με ταυτόχρονη ανάπτυξη των αερολιμένων. Συχνά τα προβλήματα σε ώρες αιχμής δημιούργησαν αρνητική εικόνα στο επιβατικό κοινό. Η ανάπτυξη των αερολιμένων ήταν επιβεβλημένη. Η Κυβέρνηση για να αποφύγει επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού και ακολουθώντας την διεθνή πρακτική αποφάσισε το 2001 να εμπλέξει τον ιδιωτικό τομέα στην ανάπτυξη των αερολιμένων.
Η διαδικασία εκσυγχρονισμού των κυπριακών αερολιμένων Λάρνακας και Πάφου έγινε με την επιλογή της ιδιωτικής κοινοπραξίας Hermes Airports η οποία ανέλαβε την κατασκευή των νέων εγκαταστάσεων στους αερολιμένες με τη μέθοδο Β.Ο.Τ (Build, Operate, Transfer) και τη διαχείριση των πιο πάνω αερολιμένων για 25 χρόνια υπογράφοντας σχετική συμφωνία στις 12 Μαΐου 2006. Μέχρι την αποπεράτωση των νέων τερματικών, η κοινοπραξία ανέλαβε επίσης και τη διαχείριση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων στις οποίες έγιναν βελτιώσεις ώστε να μπορέσουν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες μέχρι την κατασκευή των νέων εγκαταστάσεων.
Η εταιρεία Hermes ολοκλήρωσε την ανέγερση των νέων εγκαταστάσεων στη Λάρνακα και Πάφο σύμφωνα με το συμφωνηθέν χρονοδιάγραμμα και με το γενικό ρυθμιστικό σχέδιο που εκπονήθηκε από την εταιρεία ADP (Aeroport de Paris). Ο αερολιμένας Λάρνακας λειτούργησε το Νοέμβριο του 2009 και στην πρώτη φάση έχει δυνατότητα εξυπηρέτησης 7,5εκ επιβατών ετησίως. Υπάρχει η δυνατότητα περαιτέρω επέκτασης και παράλληλη κατασκευή δεύτερου διαδρόμου προσγείωσης όταν αυτό κριθεί αναγκαίο. Το νέο κτίριο του αερολιμένα Πάφου έχει λειτουργήσει το Νοέμβριο του 2008 και μπορεί να εξυπηρετεί 2,7εκ επιβάτες ετησίως. Σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Διεθνούς Ένωσης Αερομεταφορών (ΙΑΤΑ), το μέγεθος των δύο κτιρίων είναι τέτοιο που παρέχει επίπεδο εξυπηρέτησης Β και Γ, για τους αερολιμένες Λάρνακας και Πάφου αντίστοιχα.
Μέχρι την ημερομηνία παραχώρησης της διαχείρισης των αερολιμένων στην εταιρεία Hermes (12/05/2006), το Τμήμα Πολιτικής Αεροπορίας ήταν υπεύθυνο για την εύρυθμη λειτουργία τους. Με τα νέα δεδομένα ο ρόλος αυτός διαφοροποιείται και το Τμήμα καλείται να ασκήσει τον εποπτικό του ρόλο σε Εθνικό επίπεδο στα θέματα Ασφάλειας Πολιτικής Αεροπορίας (Aviation Security) μέσω της ΥΑΠΑ και αδειοδότησης των αερολιμένων σύμφωνα με το παράρτημα 14 (Αεροδρόμια) της Συνθήκης του Σικάγου. Οι Διευθύνσεις Υπηρεσιών Πολιτικής Αεροπορίας του Τμήματος, στους αερολιμένες Λάρνακας και Πάφου, εξακολουθούν να έχουν την ευθύνη εφαρμογής του Προγράμματος Ασφάλειας Αερολιμένα σε συνεργασία με την Αστυνομία Κύπρου.
- Πρόγραμμα Ασφάλειας Αερολιμένα Λάρνακας
- Πρόγραμμα Ασφάλειας Αερολιμένα Πάφου
Παράλληλα το 2008 το μονοπωλιακό καθεστώς στο τομέα προσφοράς υπηρεσιών εδάφους και ειδικά η εξυπηρέτηση αεροσκαφών στην πίστα, διαφοροποιήθηκε με την ανάθεση των εργασιών αυτών κατόπιν διαγωνισμού σε δύο ιδιωτικές κοινοπραξίες. Η αδειοδότηση έχει ισχύ για επτά χρόνια και τόσο το Τμήμα όσο και ο Επενδυτής ασκούν Εποπτικό και Ποιοτικό έλεγχο στην προσφορά των υπηρεσιών αυτών.
Η ελευθεροποίηση των αερομεταφορών, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη των νέων αεροδρομίων, αναμένεται να δημιουργήσουν τις προοπτικές για να καταστεί η Κύπρος περιφερειακό διαμετακομιστικό κέντρο μεταξύ Ευρώπης και Μέσης Ανατολής. Οι σύγχρονες εγκαταστάσεις των δύο νέων αερολιμένων παρέχουν υψηλό επίπεδο εξυπηρέτησης και αναμένεται να συμβάλουν καθοριστικά ούτως ώστε να επιτευχθεί ο στόχος αυτός.
Κατανομή Χρονοθυρίδων (Slot Allocation)
Για την καλύτερη δυνατή διαχείριση της χωρητικότητας των αερολιμένων και για αποφυγή της δημιουργίας συμφόρησης στους χώρους των αερολιμένων, εφαρμόζονται οι διαδικασίες κατανομής χρονοθυρίδων όπως αυτές διέπονται από τον Κοινοτικό Κανονισμό 95/93 και τον σχετικό τροποποιητικό Κανονισμό 793/2004. Ακολουθούνται επίσης οι σχετικές συστάσεις της ΙΑΤΑ (Worldwide Slot Guidelines) και οι βέλτιστες πρακτικές του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Συντονιστών Αερολιμένων (European Airport Coordinators’ Association - EUACA).
Οι αερολιμένες της Κύπρου εμπίπτουν στην κατηγορία «αερολιμένων με ευκολίες προγραμματισμού» (Schedules Facilitated ή Level 2) και ως εκ τούτου το Κράτος έχει ορίσει Υπεύθυνο Προγραμματισμού για να διευκολύνονται τα δρομολόγια των αερομεταφορέων που εκτελούν δρομολόγια ή προτίθενται να εκτελέσουν δρομολόγια από/προς τους Κυπριακούς αερολιμένες. Η χρηματοδότηση της λειτουργίας της Υπηρεσίας Προγραμματισμού γίνεται από τις αεροπορικές εταιρείες της Κύπρου, το διαχειριστή των αερολιμένων και το Κράτος.
Οι αερομεταφορείς έχουν υποχρέωση να υποβάλλουν τα δρομολόγια ή αλλαγές των δρομολογίων τους στην τυποποιημένη μορφή και εντός των χρονοδιαγραμμάτων, με βάση τις διαδικασίες που προβλέπονται από τα εγχειρίδια της ΙΑΤΑ, Standard Schedules Information Manual (SSIM) και Worldwide Airport Slot Guidelines (WASG), καθώς και τις πρόνοιες των σχετικών Κανονισμών της Ε.Ε.
Tα δρομολόγια ή αλλαγές των δρομολογίων πρέπει να υποβάλλονται ηλεκτρονικά στην τυποποιημένη μορφή που προβλέπεται από το Κεφάλαιο 6 του SSIM στην ακόλουθη ηλεκτρονική διεύθυνση: