Με ιερή συγκίνηση και εθνική υπερηφάνεια τιμούμε φέτος και εορτάζουμε πανηγυρικά όπως κάθε χρόνο την 190η επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης, της εθνικής παλιγγενεσίας και αναβαπτιζόμαστε με θάρρος και δύναμη από τον ηρωισμό και τη θυσία του ελληνικού λαού ενάντια στην τυραννία και την υποδούλωση.
Η 25η Μαρτίου του 1821 αποτελεί το πιο σημαντικό ιστορικό γεγονός στη σύγχρονη πορεία του ελληνικού έθνους, που κατέδειξε το πραγματικό μεγαλείο ενός ολόκληρου λαού και την οριστική και αμετάκλητη απόφαση του για ελευθερία ή θάνατο.
Με βαθειά πίστη, βαπτισμένοι σε ιδανικά και αρετές που τους όπλιζαν με ατρόμητο και περισσό θάρρος και αποφασιστικότητα οι Έλληνες αν και λίγοι και ανίσχυροι σε σύγκριση με τους πανίσχυρους Τούρκους κατακτητές, ύψωσαν το λάβαρο της επανάστασης. Και όπως γράφει ο Μακρυγιάννης: «Κι αν είμαστε ολίγοι εις το πλήθος του Μπραΐμη, παρηγοριόμαστε μ' ένα τρόπον, ότι η τύχη μας έχει τους Έλληνες πάντοτε ολίγους. Ότι αρχή και τέλος, παλαιόθεν και ως τώρα, όλα τα θεριά πολεμούν να μας φάνε και δεν μπορούνε. Τρώνε από μας και μένει και μαγιά. Και οι ολίγοι αποφασίζουν να πεθάνουν. Κι όταν κάνουν αυτήνη την απόφασιν, λίγες φορές χάνουν και πολλές κερδαίνουν».
Έτσι και τότες την άνοιξη του 1821 οι «ολίγοι» μεν αλλά πάνοπλοι με θάρρος και αυτοθυσία Έλληνες τάχθηκαν να πολεμήσουν για να αποτινάξουν την οθωμανική κυριαρχία και τυραννία και να κερδίσουν με τον αγώνα και το αίμα τους την εθνική τους ανεξαρτησία. Το όραμα τους για μια πατρίδα ελεύθερη έγινε τελικά πραγματικότητα.
Τέσσερις ολόκληρους αιώνες ο ελληνικός λαός ζούσε κάτω από τον οθωμανικό ζυγό μέχρι που άλλο δεν άντεχε και πήρε τη μεγάλη απόφαση να ξεσηκωθεί, γράφοντας την Ελληνική Επανάσταση με λαμπρά γράμματα στο Πάνθεο της ιστορίας, μαζί με τον ηρωισμό και πατριωτισμό των Ελλήνων. Μέρα σημαδιακή για τους χριστιανούς. Μέρα του Ευαγγελισμού, μέρα χαρμόσυνη για το μεγάλο μήνυμα της ενσάρκωσης μέσω της Παναγίας του Υιού του Θεού. Αυτή τη χαρμόσυνη ημέρα τη γεμάτη αισιόδοξα μηνύματα και συμβολισμούς, επέλεξαν και οι Έλληνες για να στείλουν και το δικό τους μήνυμα στον απανταχού Ελληνισμό για την έναρξη της επανάστασης που θα τους λύτρωνε από τον βαρύ ζυγό του Τούρκου κατακτητή.
Από κάθε γωνιά του Ελληνισμού, από το Σούλι και τη Μακεδονία, από την Κρήτη και τα Δωδεκάνησα, από τη Χίο και τα Ψαρά ξεσηκώθηκε το υποδουλωμένο γένος και έγιναν κάστρα αντρειοσύνης και σύμβολα αυτοθυσίας και ηρωισμού: το Χάνι της Γραβιάς, η μάχη των Δερβενακίων, η μάχη της Αλαμάνας, η άλωση της Τριπολιτσάς, η ναυμαχία στο Ναυαρίνο. Τα ηχηρά μηνύματα της επανάστασης μεταφέρθηκαν σε ολόκληρη τη σκλαβωμένη Ελλάδα και έτρεξαν όλοι, άντρες, γυναίκες, νέοι, γέροι και παιδιά να δώσουν το δικό τους παρών, να βοηθήσουν για τη μεγάλη ιδέα, την απελευθέρωσή της πατρίδας τους.
Η στρατιά των ηρώων ατέρμονη, γνήσια τέκνα της ελληνικής λεβεντιάς, βράχοι ακλόνητοι με απίστευτη αντρειοσύνη: Κολοκοτρώνης, Παπαφλέσσας, Αθανάσιος Διάκος, Ανδρούτσος, Καποδίστριας, Καραϊσκάκης, Μιαούλης, Κανάρης, Μπουμπουλίνα, Δέσπω Μπότση, Μαντώ Μαυρογένους, Υψηλάντης, Μπότσαρης και τόσοι άλλοι που ηγήθηκαν του αγώνα, πολέμησαν γενναία και έδωσαν τη ζωή τους θυσία στον βωμό της πατρίδας.
Σε αυτό τον μεγάλο αγώνα η Κύπρος ήταν παρούσα τόσο με τις γενναίες συνεισφορές των Κυπρίων στον αγώνα όσο και με δεκάδες Κύπριους αγωνιστές που πολέμησαν σε αποφασιστικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στο πλευρό των Ελλήνων οπλαρχηγών στη Ναύπακτο, στο Άργος, στο Μεσολόγγι, στην Τρίπολη, στην Καρυστία και στην Κρήτη. Στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στην Ελλάδα φυλάσσεται ένα από τα ιερότερα εθνικά κειμήλια, η πολεμική σημαία που κρατούσε ομάδα Κύπριων αγωνιστών σε διάφορες μάχες της επανάστασης.
Μερικούς μόνο μήνες μετά την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, την 9η Ιουλίου 1821, η Κύπρος πλήρωνε τον δικό της βαρύ φόρο αίματος για τη στήριξη της στον αγώνα, με τον αποτρόπαιο απαγχονισμό του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού και τον αποκεφαλισμό των μητροπολιτών Πάφου, Κιτίου και Κυρηνείας. Όμως η απάντηση του Εθνομάρτυρα Κυπριανού στον Μουσελλίμ-Αγά λίγο πριν τον φρικτό του θάνατο, όπως καταγράφεται από τον εθνικό μας ποιητή, ηχεί στις ψυχές του απανταχού Ελληνισμού: «Η Ρωμιοσύνη εν φυλή συνότζιαιρη του κόσμου, κανένας δεν εβρέθηκεν για να την-ι-ξηλείψη, κανένας, γιατί σιέπει την που τάψη ο Θεός μου. Η Ρωμιοσύνη εν να χαθή, όντας ο κόσμος λείψη!»
Η Επανάσταση του 1821 έγινε πηγή έμπνευσης και θάρρους στον αγώνα των Κυπρίων του 1955-59 για αποτίναξη του αποικιακού ζυγού και αυτοδιάθεση. Ένας μικρός λαός ξεσηκώθηκε ενάντια σε μια πανίσχυρη Βρετανική Αυτοκρατορία, χωρίς να υπολογίζει το μέγεθος του και την τεράστια υπεροχή του κατακτητή. Την έλλειψη των όπλων αναπλήρωνε ο πόθος και το πάθος για ελευθερία. Αμούστακοι νέοι, πολλοί από τους οποίους ακόμη μαθητές, βγήκαν στους δρόμους σε διαδηλώσεις και δολιοφθορές ενάντια στους Άγγλους, γενναίοι αντάρτες με απαράμιλλο ηρωισμό βγήκαν στα βουνά και έδωσαν μαθήματα αυτοθυσίας. Κανένας δεν έμεινε πίσω σε εκείνον τον αγώνα. Οι συλλήψεις, οι φυλακίσεις, τα βασανιστήρια, οι απαγχονισμοί και οι εξορίες ήταν μερικά από τα σκληρά και απάνθρωπα μέτρα που εφάρμοσαν οι Άγγλοι κατακτητές για να κάμψουν το φρόνημα και την αγωνιστικότητα του κυπριακού λαού, χωρίς όμως να καταφέρουν να ανακόψουν την πορεία του προς την ελευθερία.
Ο κυπριακός λαός ήξερε καλά ότι η ελευθερία δεν χαρίστηκε ποτέ από κανέναν κατακτητή, αλλά πάντοτε κερδήθηκε με αυτοθυσίες και αγώνες. Οι ήρωες του 1955-59 «μεθυσμένοι με τ’ αθάνατο κρασί του εικοσιένα», έγιναν σύμβολο ηρωισμού, παλικαριάς και ανθρωπιάς που θα γαλουχεί και θα γεμίζει με περηφάνια γενιές Κυπρίων. Οι ήρωες μας Γρηγόρης Αυξεντίου, Κυριάκος Μάτσης, Ανδρέας Κάρυος, Ηλίας Παπακυριακού, Φώτης Πίττας, Χρίστος Σαμάρας, Μάρκος Δράκος, Μιχαλάκης Καραολής, Ιάκωβος Πατάτσος, Ευαγόρας Παλληκαρίδης και άλλα ηρωικά παλικάρια της Κύπρου, έγιναν πρότυπα αυτοθυσίας και ηρωισμού και γράφτηκαν με χρυσά γράμματα στο Πάνθεο της κυπριακής ελευθερίας. Με τη δική τους θυσία στα κρησφύγετα του Μαχαιρά και του Δικώμου, στον Αχυρώνα του Λιοπετρίου και στα άλλα πεδία της τιμής ή στην αγχόνη, αναδείχθηκαν αντάξια τέκνα των ηρώων της Αλαμάνας και του Μεσολογγίου, του Σουλίου, των Ψαρών και της Χίου.
Βαρύς σίγουρα είναι ο πόνος και η οργή των ηρώων μας για το προδοτικό πραξικόπημα και τη βάρβαρη εισβολή του Αττίλα που σπίλωσε και πάλι τα ιερά χώματα της πατρίδας μας, που έφερε τη βίαιη διαίρεση του νησιού και του λαού μας και σκόρπισε την καταστροφή και την οδύνη σε χιλιάδες συμπατριώτες μας μέσα από την προσφυγιά, τους αγνοούμενους και τους εγκλωβισμένους.
Οι ψυχές των ηρώων μας όμως είναι δίπλα μας, μας συμπαραστέκονται και μας καθοδηγούν σε τούτες τις δύσκολες ώρες που η Κύπρος συνεχίζει τον αγώνα της για τον τερματισμό της κατοχής. Κάτω από τις πραγματικά αντίξοες συνθήκες μιας ημικατεχόμενης πατρίδας και με τη συνεχή απειλή του τουρκικού κατοχικού στρατού και των εποίκων συνεχίζουμε για 37 ολόκληρα χρόνια τον αγώνα μας για την επανένωση του λαού και της χώρας μας.
Η λύση που ειλικρινά επιδιώκουμε είναι μια λύση στη βάση ενός κράτους με μια κυριαρχία, μια διεθνή προσωπικότητα και μια ιθαγένεια, στο πλαίσιο μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, με πολιτική ισότητα όπως καθορίζεται από τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Μια λύση βιώσιμη και λειτουργική που να έχει τα εχέγγυα ότι θα αντέξει στη δοκιμασία του χρόνου. Που δεν θα την καθιστά όμηρο η κηδεμονία της Τουρκίας. Μια λύση δημοκρατική, μια λύση δίκαιη που να στηρίζεται στο διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο. Μια λύση προς όφελος όλων των Κυπρίων, που θα εξασφαλίζει την ευημερία και την πρόοδο ολόκληρου του λαού.
Δίνουμε σήμερα το μήνυμα προς όσους ενδιαφέρονται για τη λύση και για τη διαμόρφωση συνθηκών ειρήνης, ασφάλειας, σταθερότητας και συνεργασίας στην περιοχή, ότι οφείλουν να στραφούν επιτέλους στην πλευρά της Τουρκίας. Θα πρέπει να δοθεί στην κατοχική δύναμη, που παραβιάζει για 37 ολόκληρα χρόνια το διεθνές δίκαιο και σωρεία ψηφισμάτων των ΗΕ, το ισχυρό μήνυμα ότι δεν είναι δυνατή η ομαλή εξέλιξη της ευρωπαϊκής της πορείας χωρίς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων της απέναντι στην ΕΕ και απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία, πρώτιστη εκ των οποίων είναι ο τερματισμός της παράνομης και αναχρονιστικής στρατιωτικής κατοχής της Κύπρου.
Ταυτόχρονα καλούμε την Τουρκοκυπριακή ηγεσία να ανταποκριθεί κατά τρόπο ουσιαστικό και θετικό στις έντιμες και ειλικρινείς προσπάθειες του Προέδρου Χριστόφια ούτως ώστε να διαμορφωθούν οι απαραίτητες προϋποθέσεις που θα μπορούσαν να ανοίξουν τον δρόμο για τη λύση. Δυστυχώς, όμως, η μέχρι τώρα άτεγκτη τουρκική στάση και η εμμονή σε συνομοσπονδιακές και διαιρετικές τοποθετήσεις και προτάσεις δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για αισιοδοξία. Παρόλα αυτά, όμως, εμείς δεν πρόκειται επ’ ουδενί λόγω να εγκαταλείψουμε τις προσπάθειες. Γιατί εγκατάλειψη των προσπαθειών μας θα σήμαινε την οριστική πλέον παραδοχή της διχοτόμησης της πατρίδας μας. Και κανένας από μας δεν έχει αυτό το δικαίωμα. Ούτε απέναντι στην ιστορία μας, ούτε απέναντι στους ήρωες μας, αλλά ούτε απέναντι στα παιδιά μας και στις μελλοντικές γενιές των Κυπρίων.
Με επίγνωση των τραγικών συνεπειών της τουρκικής εισβολής και της συνεχιζόμενης κατοχής, δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να συνεχίσουμε τον αγώνα μας ενωμένοι, να στηρίζουμε τις προσπάθειες του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Δημήτρη Χριστόφια και με αυτόν τον τρόπο να ενισχύουμε τη διαπραγματευτική ισχύ της πλευράς μας. Η ενότητα και ομοψυχία του λαού μας θα ήταν και τον καλύτερο μνημόσυνο για όλους αυτούς που μας έδειξαν το δρόμο μέσα από το έργο, τους αγώνες και τις θυσίες τους.
Η 25η Μαρτίου 1821 και η 1η Απριλίου 1955 αποτελούν φωτεινό φάρο στη μακραίωνη ιστορία του έθνους μας. Αυτοί οι αγώνες αποτελούν ταυτόχρονα φάρο και καθοδήγηση και για τον δικό μας αγώνα για να καταστήσουμε ξανά την Κυπριακή Δημοκρατία ελεύθερη και ακέραιη. Μόνο έτσι θα μπορούμε να πούμε ότι δικαιώσαμε τη θυσία όλων αυτών των ηρώων.
Τιμή και δόξα σε όσους θυσιάστηκαν στους αγώνες για την ελευθερία και τη δημοκρατία.