Επιτρέψτε μου, πριν από οτιδήποτε άλλο, να αποδώσω με λίγα λόγια τον οφειλόμενο φόρο τιμής στον μεγάλο άνδρα του ελληνισμού, στον Πρόεδρο Γλαύκο Κληρίδη, που έφυγε για το αιώνιο ταξίδι του την Παρασκευή. Μακριά από τους παραμορφωτικούς φακούς των ιδεολογικών εντάσεων και των κομματικών συγκρούσεων, με αδέκαστη ψυχραιμία και νηφαλιότητα, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε στο πρόσωπο του Γλαύκου Κληρίδη τον πολιτικό που μπήκε στην πολιτική για να δώσει και όχι να πάρει. Τον πολιτικό που αντιστάθηκε στην ακαταμάχητη γοητεία του λαϊκισμού. Που δεν ενέδωσε στις ασφυκτικές πιέσεις της εκλογικής του πελατείας. Που πάλεψε με πάθος για την ελευθερία της Κύπρου και των λαών και που αφιέρωσε το «είναι» του στην προσπάθεια λύτρωσης της πατρίδας μας από το άγος της τουρκικής κατοχής και διαίρεσης. Το φαινόμενο «Γλαύκος Κληρίδης» έχει μια αξιοθαύμαστη, διαχρονική αντοχή στη φθορά και τον χρόνο. Γι αυτό κι ο οικουμενικός ελληνισμός θα μνημονεύει την αγαθή μνήμη του με αγάπη και σεβασμό. Ας είναι αιωνία η μνήμη του.
Συμπατριώτισσες και συμπατριώτες,
Σε καιρούς χαλεπούς για την πατρίδα, σε καιρούς που η κοινωνία μας έχει ανάγκη από θετικά πρότυπα χρέους και ευθύνης, συγκεντρωθήκαμε σήμερα στον ιερό ναό του Αγίου Μάμαντος για να αποδώσουμε τον προσήκοντα φόρο τιμής στο πρωτοπαλίκαρο της ελευθερίας, τον άδολο πατριώτη, τον χαρισματικό εκπαιδευτικό, τον σπουδαίο λογοτέχνη, τον ευλαβή χριστιανό, Μιχαήλ Ζένιο.
Γεννημένος στο χωρίο Τρούλλοι το 1947, παιδί πολυμελούς οικογένειας, ο Μιχαήλ Ζένιος ανατράφηκε σε περιβάλλον με πλούσια πνευματική ζωή, με βαθιά πίστη στον Θεό και γνήσια αγάπη προς την πατρίδα. Φοίτησε στο δημοτικό σχολείο των Τρούλλων και, γαλουχημένος με τα νάματα της αρετής, του ήθους και της αγωνιστικότητας, σε ηλικία μόλις 11 χρονών εντάχθηκε στις τάξεις της Αλκίμου Νεολαίας της ΕΟΚΑ. Τόση ήταν η δίψα του για μάθηση που μετοίκησε στη Λευκωσία για να φοιτήσει στο Παγκύπριο Γυμνάσιο και επισκεπτόταν το χωριό του μόνο κατά τις περιόδους διακοπών.
Τα χριστιανικά του ιδεώδη βρίσκουν έκφραση μέσα από τον Χριστιανικό Όμιλο Μαθητών (Χ.Ο.Μ) της Παλλουριώτισσας, του οποίου ήταν ιδρυτικό μέλος. Η έντονη θρησκευτική του δράση ήταν η αιτία που σύντομα έγινε ομαδάρχης και αργότερα Πρόεδρος του Ομίλου. Αφού αποφοίτησε από το Παγκύπριο Γυμνάσιο με άριστα, κατατάχθηκε στην Εθνική Φρουρά όπου υπηρέτησε ως δόκιμος αξιωματικός και ακολούθως φοίτησε στο Τμήμα Φυσικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με υποτροφία του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών της Ελλάδας.
Η φοιτητική του ζωή, πλούσια σε εθνική και χριστιανική δράση και ανθρωπιά, αναφέρεται από πολλούς μέχρι σήμερα ως παράδειγμα προς μίμηση. Με την πένα της ψυχής του γράφει για τη λευτεριά, την αγάπη για την πατρίδα και την πίστη στον Θεό. Το 1971 επιστρέφει στην Κύπρο όπου εργάζεται ως καθηγητής Φυσικής. Γαλουχημένος με τις άφθαρτες αξίες της ορθόδοξης, ελληνικής παιδείας, ο Μιχαήλ Ζένιος προσέφερε μέχρι και την κοίμησή του, το απόσταγμα της πνευματικής του ζωής. Μερίμνησε για την πνευματική οικοδομή της νεολαίας των Τρούλλων και αναλώθηκε στο πνευματικό έργο της ενορίας της Παλλουριώτισσας όπου ανδρώθηκε. Ο ίδιος επέδειξε ένα πλούσιο συγγραφικό έργο και σήμερα διασώζονται πολλά κείμενά του, κυρίως ποιήματα, άρθρα, ομιλίες και επιστολές.
Προσηλωμένος στις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της νομιμότητας και ανταποκρινόμενος στο κάλεσμα της πατρίδας τον Ιούλιο του 1974, έτρεξε να υπερασπιστεί τα άγια χώματά μας. Στην πρώτη γραμμή του μετώπου, στην ακριτική περιοχή του Βορείου Πόλου στη Λευκωσία, ανέλαβε τον χειρισμό του μόνου όλμου που υπήρχε. Στις 14 Αυγούστου 1974, κατά τη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής, στέλνοντας τους στρατιώτες του σε ασφαλισμένο μέρος και μένοντας μόνος με τον εξάδελφό του να χειρίζονται τον όλμο, έπεσε μαχόμενος για την προάσπιση της ελευθερίας της πατρίδας μας.
Ο Μιχαήλ Ζένιος, με ήθος και ποιότητα ψυχής και με απαράμιλλο πατριωτισμό, κατατάχτηκε επάξια στο Πάνθεο των Ηρώων και έγινε σύμβολο εθνικής αξιοπρέπειας, υπερηφάνειας, λεβεντιάς και αρετής.
Η απόδοση τιμής σε όσους αυτοβούλως προέταξαν το ανάστημά τους υπερασπιζόμενοι την τιμή και την ακεραιότητα της πατρίδας, αποτελεί διαχρονικό χρέος προς την ιστορία μας, σταθερή υπόμνηση της ανεξόφλητης ευθύνης μας και παντοτινή οφειλή προς τους ήρωες και μάρτυρες της κυπριακής ελευθερίας.
Σήμερα, τριάντα εννέα χρόνια μετά τη θυσία του ήρωα, αναλογιζόμαστε τις δικές μας ευθύνες. Και δίνουμε την υπόσχεση ότι συνεχίζουμε να βαδίζουμε στομ δρόμο που εκείνος χάραξε με τελικό και αδιαπραγμάτευτο προορισμό μας την ελευθερία, την ενότητα και την εδαφική ακεραιότητα της πατρίδας μας. Δίνουμε την υπόσχεση ότι, με εφόδια μας την ενότητα και την ομοψυχία, συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε για τη διεκδίκηση της εθνικής μας αξιοπρέπειας και των απαράγραπτων δικαιωμάτων του λαού μας που βάναυσα παραβιάζονται από τη βία και την υπεροπτική αλαζονεία της τουρκικής κατοχής.
Οι δύσκολοι καιροί άλλωστε δεν επιτρέπουν εφησυχασμούς. Με διάθεση αυτοκριτική οφείλουμε να αποδυθούμε σε μια επίπονη άσκηση αυτογνωσίας. Να αναλογιστούμε τα εγκληματικά λάθη και τις ασύγγνωστες παραλείψεις του πρόσφατου και απώτερου παρελθόντος. Να αναβαπτιστούμε δημιουργικά στις προαιώνιες και ακατάλυτες αξίες και στα ιδανικά του Γένους μας, που μας κράτησαν πνευματικά ακμαίους και ηθικά απρόσβλητους κάτω από αφόρητες συνθήκες. Γιατί, αγαπητοί φίλοι, αν κατρακυλήσαμε βαθιά στην οικονομική κρίση και στην πολιτική ανυποληψία, αυτό οφείλεται σε μέγιστο βαθμό στο ότι χρεοκοπήσαμε πρώτα ηθικά και πνευματικά. Αβασάνιστα παραδοθήκαμε στις βιοτικές και υλικές μέριμνες, λησμονώντας την πνευματική μας θωράκιση και υποδομή. Βαλθήκαμε να διευρύνουμε τον ατομικό μας πλούτο, χωρίς περίσκεψη κι αιδώ, έστω και αν στην ξέφρενη αυτή κούρσα πολλές φορές πατούμε επί πτωμάτων και ισοπεδώνουμε ανθρώπους, συνειδήσεις και προσωπικότητες. Και μέσα σε όλα αυτά, η μεγάλη μάστιγα της εποχής και της κοινωνίας μας, η ανομία και η ατιμωρησία ήρθαν σαν επιστέγασμα να κλονίσουν κάθε ίχνος σοβαρότητας, συνέπειας και δικαίου στον τόπο. Είναι γι’ αυτό που σύσσωμο και καθολικό πρέπει να είναι το κοινωνικό αίτημα για τερματισμό του φαύλου κύκλου της ατιμωρησίας, της διαπλοκής των άνομων συμφερόντων και της πάσης φύσεως παρανομίας. Για την αποκατάσταση των κορυφαίων αξιών της δικαιοσύνης, της ευνομίας και της αξιοκρατίας σε μια προσπάθεια να αναγεννήσουμε την κοινωνία μας ηθικά και να θωρακίσουμε την Πολιτεία μας θεσμικά.
Παρά τις δύσκολές στιγμές, δε χάνουμε την πίστη και το θάρρος μας. Ως Κυβέρνηση, καταβάλλουμε τιτάνιες προσπάθειες για να μπορέσει ο τόπος να εξέλθει από τη δεινή οικονομική θέση στην οποία έχει περιέλθει και συνεχίζουμε να εργαζόμαστε για την επίτευξη λύσης του εθνικού μας προβλήματος, τον τερματισμό της κατοχής, την επανένωση της πατρίδας μας και τη δημιουργία συνθηκών που θα επιτρέπουν σε όλους ανεξαίρετα τους Κυπρίους να απολαμβάνουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και να συμβιώνουν ειρηνικά και δημιουργικά. Στις ιταμές προκλήσεις του Τούρκου Πρωθυπουργού που καμώνεται πως αγνοεί την ύπαρξη της Κύπρου, απαντούμε πως αυτή η πατρίδα υπάρχει εδώ και χιλιάδες χρόνια. Πολύ πριν η δική του πατρίδα βρει τη θέση της στον χάρτη των εθνών. Και παρά τις αντιξοότητες και τις συγκυρίες, επιβιώσαμε με αγώνα, πίστη και μόχθο, διαψεύδοντας όλες εκείνες τις Κασσάνδρες που προέβλεπαν τον εθνικό μας αφανισμό.
Γι’ αυτό η σημερινή επιμνημόσυνη τελετή, που πραγματοποιείται εν μέσω μιας πρωτοφανούς πνευματικής, οικονομικής, κοινωνικής και ανθρωπιστικής κρίσης, είναι ευκαιρία να στοχαστούμε πώς οι αρχές ανθρώπων όπως του Μιχαήλ Ζένιου, μπορούν να μας εμπνεύσουν σήμερα. Πώς μπορούμε να διδαχθούμε από την πρόσφατη ιστορία μας, μιμούμενοι τα όσα καλά οι πρωταγωνιστές των γεγονότων εκείνων προσέφεραν και ακυρώνοντας τις τυχόν αδυναμίες και αστοχίες τους.
Η ιστορία έχει κοινωνική αξία όταν διδάσκει. Από τη θυσία του Μιχαήλ Ζένιου μπορούμε να διδαχθούμε την φιλοπατρία, την πίστη στον Θεό και την αφοσίωση στα ιδανικά και τις αξίες της ελευθερίας, της αξιοπρέπειας και της αγωνιστικότητας. Μπορούμε να αντλήσουμε ένα υπόδειγμα ζωής που μας είναι χρησιμότατο στον καθημερινό αγώνα μας, σήμερα που η πατρίδα αλλά και οι παραδοσιακές αξίες μας βάλλονται καθημερινά και αντιμετωπίζουν ολοφάνερο τον κίνδυνο του αφανισμού. Με πίστη στον Θεό και την παράδοση του Γένους μας, στην εθνική, θρησκευτική και πολιτισμική μας ταυτότητα, μπορούμε για μια ακόμη φορά να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες και να παραδώσουμε στους απογόνους μας μια Κύπρο δυνατή, ελεύθερη και αξιοπρεπή αλλά και ένα αγωνιστικό υπόδειγμα ζωής και δράσης.
Γι’ αυτό ας εντρυφήσουμε όλοι στα μεγάλα και σημαντικά γεγονότα της ιστορίας μας. Κι ας πορευτούμε με πίστη και αγάπη, υπομονή και καρτερία, θέληση και ελπίδα, χωρίς μίσος και πάθος, ώστε να ξεπεράσουμε όλοι μαζί, με ενότητα, τις παρούσες δυσκολίες και να αναδειχθούμε νικητές και τροπαιούχοι στον στίβο της αρετής, του ήθους και της τιμής.