Αγαπητοί Φίλοι,
Είναι με ιδιαίτερη χαρά που βρίσκομαι σήμερα μαζί σας στο 2ο Ετήσιο Φεστιβάλ Ελιάς που διοργανώνει το Κοινοτικό Συμβούλιο Αγγλισίδων. Είναι παράλληλα τιμή για μένα που βρίσκομαι σήμερα ανάμεσα σε εσάς, τους ανθρώπους που κρατούν ζωντανή την ύπαιθρο του τόπου μας.
Βρισκόμαστε σήμερα εδώ για να τιμήσουμε την ελιά, που αποτελεί το πλέον χαρακτηριστικό δέντρο της αγροτικής ζωής του τόπου μας, αφού είναι συνυφασμένη με κάθε πτυχή του πολιτισμού και της θρησκείας μας. Το πολύτιμο αυτό δώρο της φύσης δεν αποτελεί για εμάς τους Κύπριους μόνο μια βασική πηγή του γεωργικού εισοδήματος, αλλά μια ζωντανή κληρονομιά, που συνδέεται με πολλούς τομείς της ζωής μας, την καθημερινότητα και τις συνήθειές μας.
Ο καρπός της ελιάς, αλλά και τα προϊόντα της, αποτελούν ένα από τα βασικότερα στοιχεία της κυπριακής αλλά και μεσογειακής κουζίνας και διατροφής. Η μεσογειακή κουζίνα, γνωστή ανά το παγκόσμιο, έχει ως βάση της το ελαιόλαδο, γνωστό για τις ευεργετικές του ιδιότητες.
Για το νησί μας η ελαιοκομία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους κλάδους της γεωργίας. Οι καλλιεργούμενες εκτάσεις αυξάνονται κάθε έτος, ανταμοίβοντας τους ελαιοκαλλιεργητές του τόπου μας που με κόπο και αγάπη φροντίζουν ώστε τα γεωργικά προϊόντα να φτάνουν στο τραπέζι μας.
Η μεγάλη σημασία της ελιάς, ήταν ο λόγος που ο λαός μας την συνέδεσε και με τη μυθολογία. Η ελιά ήταν το ιερό δέντρο της πόλης της Αθήνας, αφού σύμφωνα με τη μυθολογία, η θεά Αθηνά πρόσφερε την ελιά, σύμβολο γονιμότητας, σαν δώρο στους Αθηναίους, για να κερδίσει την εύνοιά τους στον ανταγωνισμό της με το θεό Ποσειδώνα, σχετικά με το ποιος θα έδινε το όνομά του στην πόλη. Στα χρόνια που ακολούθησαν, η ελιά συνδέθηκε και με τον αθλητισμό, αφού ο Κότινος, το έπαθλο των Ολυμπίων Αγώνων, φτιαγμένο από κλαδιά ελιάς, ήταν σύμβολο των ολυμπιακών ιδεωδών, της Ειρήνης, της Σοφίας και της Νίκης.
Η ελιά όμως δε χάραξε μόνο τη μυθολογία του έθνους μας, αλλά και τη θρησκεία. Το κλαδί ελιάς που κρατούσε ένα περιστέρι ήταν για τον Νώε ο οιωνός ότι η ανθρώπινη ζωή θα ξανάρχιζε στη γη, μετά το βιβλικό κατακλυσμό. Ο ίδιος ο Χριστός, το πρόσωπο της θρησκευτικής μας ταυτότητας και φυσιογνωμίας, αναπαύθηκε κάτω από τον ίσκιο της ελιάς, και έτσι αργότερα καθιερώθηκε όπως κατά το Μυστήριο της Βάπτισης, ο ιερέας σχηματίζει το Σταυρό στο μέτωπο του βαπτιζόμενου, με λάδι.
Η τρυφερότερη όμως εικόνα που ίσως όλοι έχουμε, και μαρτυρεί τη σχέση της ελιάς με τα έθιμα και τις παραδόσεις μας, είναι αυτή της γιαγιάς, της δικής μας γιαγιάς, να κάθεται μπροστά στο τζάκι με λίγα φύλλα ελιάς για το παραδοσιακό «Αϊ Βασίλη Βασιλιά» με τα εγγόνια της, όπως επίσης και το «κάπνισμα».
Η διατροφική, οικονομική, μυθοπλαστική, θρησκευτική και πολιτισμική σύνδεση της ελιάς, είχαν ως αποτέλεσμα να διεισδύσει στην καλλιτεχνική ζωή των κατοίκων της περιοχής. Αρκετοί είναι οι ποιητές που ύμνησαν την ελιά, ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγεται και ο Κωστής Παλαμάς, ενώ στα δημοτικά τραγούδια συχνά γίνεται αναφορά στο ελαιόδεντρο και τους καρπούς του. Σε ένδειξη της εκτίμησης που δείχνουν οι Κύπριοι στην ελιά, πολλά αντικείμενα καθημερινής χρήσης διακοσμούνται με μοτίβα αποτελούμενα από κλαδιά και καρπούς του ελαιόδεντρου. Έτσι, συχνά συναντάμε την ελιά να κοσμεί πήλινα και ξύλινα αντικείμενα καθημερινής χρήσης, λευκά είδη, κοσμήματα κ.α. Η σημαντικότερη όμως ένδειξη τιμής των Κυπρίων προς την ελιά, είναι η σύνδεσή της με το σύμβολο της κρατικής μας οντότητας. Της κυπριακής σημαίας! Επίσης, το μόνο δέντρο που οι κύπριοι αποκαλούν «ευλογημένο» είναι αυτό της ελιάς.
Είναι γεγονός λοιπόν ότι η ελιά αποτελεί ένα στοιχείο άρρηκτα δεμένο με τον πολιτισμό και την παράδοση του τόπου μας, και ως τέτοιο πρέπει να το τιμήσουμε και να το διαφυλάξουμε. Η αιωνόβια ελιά άλλωστε, είναι εδώ για να μας υπενθυμίζει την κοινή μας πορεία στο χρόνο και την ιστορία.
Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να συγχαρώ το Κοινοτικό Συμβούλιο Αγγλισίδων για τη διοργάνωση της αποψινής εκδήλωσης, με την οποία δίνεται η ευκαιρία να διατηρήσουμε την επαφή μας με τις ρίζες και τον πολιτισμό μας, αλλά και να ενισχύσουμε τη σύσφιξη των σχέσεων ανάμεσα στους τους κατοίκους και τους φίλους του χωριού.
Με αυτές τις σκέψεις εύχομαι σε όλους μια ευχάριστη βραδιά.