Απευθυνόμενη στο ελληνόφωνο κοινό, η κα Υπουργός είπε τα εξής:

"Συμπατριώτισσες – συμπατριώτες,

Φίλες και φίλοι,

Με ιδιαίτερη τιμή σας μεταφέρω θερμούς αγωνιστικούς χαιρετισμούς από την Κύπρο, από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας και τον κυπριακό λαό. Αισθάνομαι συγκίνηση γιατί βρίσκομαι ανάμεσα σε συμπατριώτες μου που ζουν στη Βρετανία, ανάμεσα σε πραγματικούς φίλους που αγαπούν αληθινά την Κύπρο.

Όσο πλησιάζουμε κάθε χρόνο τις τραγικές επετείους του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής τόσο μας συγκλονίζουν ξανά οι μνήμες και η οργή για το διπλό έγκλημα που διαπράχθηκε ενάντια στην Κύπρο και τον λαό της. Για 36 χρόνια ζούμε την οδύνη και το δράμα της κατοχής, της βίαιης διαίρεσης της πατρίδας μας, το δράμα των αγνοουμένων, των προσφύγων, των εγκλωβισμένων. Πληγές που δεν επουλώνονται, πόνος που δεν απαλύνεται από το χρόνο.

Σαν σήμερα 36 χρόνια πριν η Χούντα των συνταγματαρχών, η οποία καταδυνάστευε τον ελληνικό λαό για επτά ολόκληρα χρόνια, έθεσε σε εφαρμογή τα απεχθή σχέδια της εναντίον της συνταγματικής τάξης της Κύπρου, ενάντια στον εκλεγμένο ηγέτη της, τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, ενάντια στη δημοκρατία και στα συμφέροντα του ελληνικού έθνους. Με το προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 διαπράττεται το πρώτο έγκλημα σε βάρος του κυπριακού λαού, ένα έγκλημα που θα έχει δραματικές και μέχρι στιγμής ανεπανόρθωτες συνέπειες.

Γκρεμίζονται τα τείχη της Κύπρου και, με την ανοχή της διεθνούς κοινότητας, διαπράττεται και το δεύτερο έγκλημα εναντίον ενός μικρού και ανυπεράσπιστου κράτους και ενός λαού που έμελλε να ζήσει ίσως την πιο τραγική στιγμή της χιλιόχρονης ιστορίας του. Η Τουρκία, η οποία για χρόνια καιροφυλακτούσε και η οποία είχε αποτραπεί στο παρελθόν από το να εισβάλει στο νησί, βρήκε με το πραξικόπημα τη ζητούμενη αφορμή για να εφαρμόσει τα σχέδια που προετοίμαζε για δεκαετίες. Η προδοσία της Χούντας άνοιξε την κερκόπορτα στον Αττίλα και ανυπεράσπιστη η Κύπρος δέχθηκε τις ορδές του κατακτητή στο ήδη πληγωμένο κορμί της. Ξεριζωμός, θάνατος, εξαφανίσεις, βιασμοί και το νησί μοιράζεται στα δύο, φλεγόμενο μέσα στην οδύνη και τη συμφορά. Περήφανοι νοικοκυραίοι που είχαν με τον ιδρώτα και το μόχθο τους αποκτήσει το βιός τους βρέθηκαν ξαφνικά αποστερημένοι των πολυτιμότερων αγαθών στη ζωή. Έχασαν συγγενείς και συγχωριανούς, τα σπίτια και τις περιουσίες τους, τη συνοχή της οικογένειας και της κοινωνίας, των πόλεων και των χωριών όπου ζούσαν.

Ένας στους τρεις Ελληνοκύπριους έζησε αυτές τις εφιαλτικές στιγμές κι αυτοί που δεν κατέληξαν πρόσφυγες ένιωσαν την οδύνη των συμπατριωτών τους και την απειλή του κατακτητή που πατούσε πια τα ιερά χώματα της πατρίδας τους, ελάχιστα μόνο χιλιόμετρα από τα δικά τους μέρη. Η Κύπρος τις μέρες εκείνες ήταν ένας πελώριος προσφυγικός καταυλισμός με τον πανικό και την οδύνη να διαγράφεται στα πρόσωπα όλων. Με όλο αυτό το δράμα να εκτυλίσσεται, η διεθνής κοινότητα παρέμεινε αδρανής, αδύνατη ή άβουλη να αποτρέψει ή να σταματήσει τις ορδές του Αττίλα. Καμιά κίνηση εκ μέρους των δυνατών της γης να νουθετήσουν τη σύμμαχο τους, εγείροντας με τη σιωπή τους πολλά ερωτηματικά για τη δική τους ευθύνη στη διάπραξη του εγκλήματος.

Λίγες μέρες μετά η Χούντα καταρρέει μέσα στην αισχύνη της προδοσίας και επανέρχεται η δημοκρατία στην Ελλάδα. Το δράμα, όμως, του ελληνικού κυπριακού λαού συνεχιζόταν και απαιτούνταν άμεσοι χειρισμοί και συντονισμένες ενέργειες για να επιβιώσει το κράτος, να διασωθεί η οικονομία και να ανακουφιστεί ο λαός. Μέσα από τις στάχτες και τα ερείπια αναδύθηκε η δύναμη και το πείσμα της επιβίωσης, κληροδότημα χιλιετηρίδων. O λαός μας κατόρθωσε το ακατόρθωτο και όχι μόνο δεν λύγισε αλλά σήμερα είναι ισότιμο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης.

Θα ήθελα στο σημείο αυτό να αφήσουμε για λίγο το οδυνηρό παρελθόν και τις πληγές που ακόμα αιμορραγούν στο κορμί της Κύπρου από την κατοχή και τη μαζική παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του λαού της και να δούμε τα αίτια της διατήρησης αυτής της απεχθούς κατάστασης. Θα ήθελα, επίσης, να κοιτάξουμε προς το μέλλον και να δούμε πώς θα μπορούσε να επανενωθεί το νησί και να επικρατήσει ξανά η ειρήνη και η ευημερία σ’ ολόκληρο τον πληθυσμό, Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους.

Η Τουρκία όλα αυτά τα χρόνια παραμένει πιστή στην αδιάλλακτη και απαράδεκτη πολιτική της διχοτόμησης του νησιού, την οποία πάντοτε επεδίωκε. Τον Ιούλιο του 1974, με το πρόσχημα του πραξικοπήματος, η Τουρκία εφάρμοσε τα σχέδιά της και προχώρησε με τη χρήση βίας και την απάνθρωπη και βάρβαρη συμπεριφορά, που λίγα χρόνια αργότερα ονομάστηκε εθνικό ξεκαθάρισμα, στη βίαιη μετακίνηση πληθυσμών και στο διαχωρισμό του κυπριακού λαού με βάση εθνικά και θρησκευτικά κριτήρια. Η Τουρκία συνεχίζει για 36 ολόκληρα χρόνια την ίδια απαρχαιωμένη πολιτική, με την κατοχή του 37% του κυπριακού εδάφους και τη συνεχιζόμενη μαζική παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο νησί. Περιφρονεί ψηφίσματα του ΟΗΕ, αποφάσεις διεθνών δικαστηρίων και ψηφίσματα άλλων διεθνών οργανισμών τηρώντας στάση που βρίσκεται καθολικά και μετωπικά σε σύγκρουση με κάθε αρχή δικαίου, το Χάρτη του ΟΗΕ και τον επιβεβλημένο κώδικα συμπεριφοράς των μελών της διεθνούς κοινότητας.

Δυστυχώς, όλα αυτά τα χρόνια η Τουρκία κατορθώνει να συντηρεί χωρίς συνέπειες τη στάση αυτή, κλιμακώνοντας μάλιστα συνεχώς την αδιαλλαξία της, γιατί η διεθνής κοινότητα δεν έχει πάρει ακόμα εκείνα τα αποφασιστικά μέτρα που θα την ανάγκαζαν να κινηθεί προς την κατεύθυνση που επιβάλλουν τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Η έλλειψη βούλησης εκ μέρους της διεθνούς κοινότητας για εφαρμογή των αποφάσεων της στο Κυπριακό συμβάλλουν στη συντήρηση της απαράδεκτης στάσης της Τουρκίας και της επιτρέπουν να συμπεριφέρεται αλαζονικά και κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου όλο αυτό το διάστημα.

Όπως γνωρίζετε, η διεθνής κοινότητα με βάση τα ψηφίσματα που υιοθέτησε ο διεθνής οργανισμός έχει θέσει τα πλαίσια για τη λύση του προβλήματος που προβλέπει ένα κράτος με μια διεθνή προσωπικότητα, μια κυριαρχία και μια ιθαγένεια στη βάση μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Έχουν τεθεί, επίσης, οι αρχές για την αποχώρηση όλων των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων, για επιστροφή των προσφύγων στις εστίες τους, για σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων και για αποστρατιωτικοποίηση του νησιού.

Όμως, η αρχική δέσμευση της άλλης πλευράς για ομοσπονδία τέθηκε περιφρονητικά στο περιθώριο και έχει αντικατασταθεί με την επιμονή για αναγνώριση του ψευδοκράτους και συνομοσπονδιακή λύση που δεν είναι τίποτα άλλο παρά απαίτηση για αναγνώριση δύο κρατών, δύο λαών και δύο κυριαρχιών. Η στάση, όμως, αυτή της τουρκικής πλευράς είναι κάθετα αντίθετη με το γράμμα και το πνεύμα τόσο των συμφωνιών κορυφής όσο και των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών, που αποτελούν το πλαίσιο και τη βάση για λύση.

Ως αποτέλεσμα πρωτοβουλιών που ανέπτυξε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με την ανάληψη της προεδρίας πριν από δύο χρόνια άρχισε ένας νέος κύκλος διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για εξεύρεση συνολικής λύσης με γνώμονα τις αποφάσεις του.

Η ελληνοκυπριακή πλευρά έχει προσέλθει σε αυτές τις διαπραγματεύσεις με κάθε καλή θέληση, προετοιμασμένη για ένα ουσιαστικό και εποικοδομητικό διάλογο και με στόχο την επανένωση της Κύπρου στη βάση μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας που θα διασφαλίζει ένα κράτος με μια κυριαρχία, μια ιθαγένεια και μια διεθνή προσωπικότητα και με τα ανθρώπινα δικαιώματα όλου του λαού, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, απόλυτα σεβαστά - αρχές και θέσεις που προβλέπονται σε σωρεία ψηφισμάτων του ΟΗΕ.

Η πλευρά μας έχει καταθέσει εμπεριστατωμένες προτάσεις που κινούνται στα πλαίσια της συμφωνημένης βάσης λύσης. Είναι προτάσεις που στηρίζονται στα ψηφίσματα και στο Χάρτη του ΟΗΕ, στο διεθνές και το ευρωπαϊκό δίκαιο και στις διεθνείς συμβάσεις και αρχές για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι προτάσεις που προσπαθούν στα πλαίσια της διεθνούς νομιμότητας να γεφυρώσουν τις θέσεις των δύο πλευρών, λαμβάνοντας υπόψη τις εύλογες ανησυχίες της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής κοινότητας, και που στοχεύουν σε μια γνήσια ομοσπονδιακή λύση, βιώσιμη και λειτουργική.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποδεικνύει καθημερινά στην πράξη ότι επειγόμαστε και εργαζόμαστε για λύση έστω κι αν αντιμετωπίζει τις πλείστες φορές θέσεις και τοποθετήσεις της άλλης πλευράς οι οποίες δυστυχώς προκαλούν απογοήτευση, δυσχεραίνουν τις προσπάθειες για λύση και δημιουργούν συνεχώς εμπόδια στην επίτευξη προόδου.

Προσπάθεια της Τουρκίας όλα αυτά τα χρόνια είναι να κουράσει τη διεθνή κοινότητα ούτως ώστε κάποια στιγμή να πάψει να ενδιαφέρεται για το πρόβλημα. Γι' αυτό η επιμονή μας δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να εξασθενίσει. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να μας καταβάλει η απαισιοδοξία. Πρέπει πάντα να βλέπουμε μπροστά, προς το μέλλον. Το μέλλον μιας επανενωμένης πατρίδας, ενός κοινού κράτους Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Κάτι τέτοιο θα είναι προς το συμφέρον όλων των εμπλεκομένων μερών, προς το συμφέρον της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης της οποίας η Κύπρος αποτελεί αναπόσπαστο κράτος μέλος, προς το συμφέρον των Ηνωμένων Εθνών, της Ελλάδας και της Τουρκίας και της ασφάλειας και σταθερότητας στην ευαίσθητη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Αυτό το μέλλον οραματιζόμαστε και αντλούμε δύναμη από την πίστη μας στο γεγονός ότι είναι ένας στόχος εφικτός και ότι βρισκόμαστε ήδη στο δρόμο προς την τελική ευθεία. Ευελπιστούμε ότι οι Τουρκοκύπριοι συμπατριώτες μας θα δουν και θα αξιολογήσουν σωστά τα οφέλη που θα προκύψουν από την πραγματοποίηση αυτού του οράματος, ιδιαίτερα αν στην τελική ευθεία και στο τέρμα βρεθούμε μαζί ως ένας λαός με κοινούς στόχους και προοπτικές.

Βρισκόμαστε σίγουρα και πάλι σε μια δύσκολη και κρίσιμη φάση του Κυπριακού και ο ρόλος που έχουν να διαδραματίσουν οι απόδημοι μας και η απανταχού ομογένεια παραμένει ουσιαστικός και αποφασιστικός. Είστε υπήκοοι και ζείτε σε μια χώρα που μπορεί να συμβάλει τα μέγιστα προς την κατεύθυνση λύσης, αρκεί η χώρα αυτή να δώσει όλο το πολιτικό της βάρος προς τη σύμμαχο της Τουρκία για να την κάνει να αντιληφθεί αυτό που είναι πασιφανές και που μέχρι στιγμής δεν κατόρθωσε ή δεν θέλησε να της μεταδώσει, ότι δηλαδή θα πρέπει να αποσύρει τα στρατεύματα της από την Κύπρο και να συνεργαστεί για την επίτευξη λύσης. Τώρα είναι η ώρα για να κινηθεί η Μεγάλη Βρετανία - εγγυήτρια δύναμη και Μόνιμο Μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας - προς την κατεύθυνση της Τουρκίας για τερματισμό της κατοχής. Τώρα είναι η ώρα να συμβάλει αποφασιστικά ούτως ώστε οι διαπραγματεύσεις που διεξάγονται όχι μόνο να μην αποτύχουν αλλά να οδηγηθούν προς τη σωστή κατεύθυνση που προβλέπουν τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και να καρποφορήσουν.

Θα ήθελα για άλλη μια φορά να σας συγχαρώ και να σας ευχαριστήσω εκ μέρους της Κυβέρνησης και του λαού της Κύπρου για όλα όσα έχετε κάνει όλα αυτά τα χρόνια. Μπορεί ακόμα οι στόχοι μας να μην έχουν επιτευχθεί αλλά η επιρροή σας έχει γίνει αντιληπτή και οι απαιτήσεις σας για εφαρμογή της δικαιοσύνης στην Κύπρο δεν μπορούν να αγνοηθούν. Θα ήθελα να σας προτρέψω, ιδιαίτερα αυτήν την περίοδο, να εντείνετε τις προσπάθειες σας ούτως ώστε να δούμε εκείνη τη δυναμική παρέμβαση της Μεγάλης Βρετανίας προς την κατεύθυνση της Τουρκίας που θα φέρει επιτέλους αποτελέσματα.

Ας επαναλάβουμε και σήμερα, με την ευκαιρία αυτών των μαύρων επετείων, την υπόσχεση μας στα άγια κατεχόμενα εδάφη μας, στις εκκλησιές και τα μοναστήρια μας που παραμένουν βουβά και κατεστραμμένα από τη λεηλασία και τη φθορά, στα αρχαία μνημεία και τα κάστρα, στον Πενταδάκτυλο και σε κάθε λόφο και χαράδρα ότι δεν θα επαναπαυθούμε αν δεν τα δούμε και πάλι ελεύθερα κι αν η πατρίδα μας δεν επανενωθεί".

Απευθυνόμενη στο αγγλόφωνο κοινό η δρ Μαρκουλλή είπε τα εξής:

"Honorable Members of Parliament,

Dear Friends of Cyprus,

Dear Compatriots,

I would like to start with an expression of thanks and deep appreciation to each and every one of you for being here today. Your presence here in the very heart of London is both a message and a symbol.

You send a message that you all remember and cannot forget; that you all remember with pain and anguish the tragic day of the crime committed against Cyprus by the Turkish invading forces 36 years ago. A crime that has left a deep scar and an open wound on the body and soul of Cyprus, that cannot heal and will not heal until and unless injustice is reversed.

Turkey, affronting the decisions of the international community and having been intransigent throughout these 36 years, has stalled all efforts to find a solution. Turkey's goal is obvious: To consolidate the occupation and create further obstacles, through the creation of faits accomplis that will make the solution unattainable.

Your presence here today, the presence of so many British friends of Cyprus, is also a symbol of the world's position that the problem created by the Turkish invasion and occupation not only exists and needs to be reversed but, moreover, that this problem is an international problem of invasion and occupation that needs the active involvement of the international community and the British Government in particular in order to be resolved.

Your participation in this massive event is meant to send a strong message to the British Government and Parliament that:

· 36 years of Turkish occupation and ethnic cleansing are 36 years too long.

· 36 years of gross violations of the human rights the refugees, of the missing persons, and the enclaved are 36 years too long.

· 36 years of destruction, looting and desecration of our cultural and religious heritage are 36 years too long.

· 36 years of broken and betrayed promises to the people of Cyprus are 36 years too long.

· 36 years of Turkey’s affront to the rules of international law, to internationally recognised standards of behavior and to binding Security Council resolutions are 36 years too long.

Your participation in this massive event is meant to send a strong message that this injustice, this ongoing crime, this illegal conduct on the part of Turkey can no longer be tolerated and must be urgently terminated. This message must be heard loud and clear and must reach all policy makers in the United Kingdom. European values and principles are being trampled upon by Turkey’s behavior. The values of democracy, freedom, human rights and the rule of law, which are the very foundations of this country, are being mocked by Turkey’s illegal actions in Cyprus.

With your message, let there be no doubt that human rights and human dignity are universal in nature and should be universally protected and respected, irrespective of color, creed, ethnic origin or cultural heritage.

With your message, let there be no doubt that responses to humanitarian tragedies should be universally treated in order to be credible. The people of Cyprus have been waiting in vain for 36 years to see the ethnic cleansing committed against them by Turkey being reversed. The time for such a reversal is long overdue.

I bring to you today warm and friendly greetings, on behalf of the President and of the people of Cyprus. I bring to you their appreciation and thanks for your staunch support throughout these 36 years. This support has given them strength and hope to endure the hardships and the suffering of the grave injustice and the crime committed against them.

I bring to you today the sorrow and frustration of the refugees who, have been longing for their return to their ancestral land for the past 36 years. They have been longing for the day when they will touch again the sacred soil of Karpasia, the beautiful shores of Kyrenia, the orange groves of Morphou, the golden sand of Famagusta, the magnificent cultural treasures of Salamis and Engomi, the proud Pendadaktylos mountain with its medieval castles. They long for the day when they will once again ring the bells of all the churches, chapels and monasteries in the occupied areas that now lie lifeless, desecrated and plundered in the hands of the invaders.

I bring to you the refugee sorrow, their grief and their pain, but also their determination that they shall not rest, their children and their children’s children shall not rest until the injustice, the ethnic and cultural cleansing is reversed, until justice is done.

I also bring to you the anguish and the agony of the relatives of the missing persons. They have suffered for far too long. Despite the fact that so far the remains of 230 missing persons have already been returned to their families, and this is definitely a positive and welcome development, the relatives of all the other missing persons deserve an answer as to what really happened to their loved ones. Turkey holds the key to that answer.

I finally bring to you the determination of the heroic enclaved, the few remaining elderly enclaved who remain rooted to their homeland despite the humiliation, the degrading treatment, the intimidation and continuing violation of their human rights. They need your help; they need your support more than ever before to continue their struggle.

On this tragic day we should not send out a message of despair. We should send out a message of hope, of resolve and of rededication to the cause of peace, justice, freedom and unity for Cyprus.

We have sought for 36 years a peaceful solution and we shall continue to seek a peaceful solution that will reunify our country and our people on the basis of the UN Security Council resolutions.

We want a common future with our Turkish Cypriot compatriots, a common future in peace, prosperity and security as citizens of the European Union. This is our goal and our vision. We have extended to them a hand of cooperation and friendship and we hope that they will realize the common benefits of such a course and that they will ultimately respond positively. Our children deserve a better future, free from the pain and suffering caused by the division.

It is high time for a comprehensive settlement in Cyprus to be achieved. President Christofias has done and continues to do everything possible during the past two years to reinvigorate the interest of the international community in the Cyprus question and to bring new impetus to the efforts of the United Nations. He is fully dedicated and committed to the bizonal, bicommunal, federal solution of the internal aspect of the Cyprus problem, with one sovereignty, one international personality and one citizenship that have been agreed by both communities since 1977 and 1979 and have been endorsed by several UN resolutions. Such a solution is the historic compromise on the part of the Greek Cypriot community in order to put an end to the Turkish occupation and the de facto division and to reunite our country and our people. The international aspects of the Cyprus problem should be resolved within the framework of the UN resolutions, the UN Charter and the international and European law.

During the last two years of direct talks President Christofias has worked vigorously and with determination by submitting constructive proposals which are within the framework of the UN resolutions and the agreed basis for the solution. These are proposals which are compatible with the international and European law as well as with international conventions and ECHR jurisprudence on human rights. These are proposals which are based on principles but at the same time they are realistic and take into account the legitimate concerns of both communities and aim at a fair, viable and functional solution. The most recent proposals of President Christofias on the property issue to be discussed in conjunction with the issues of territory and of settlers, as well as his proposal on the return of the fenced area of Famagusta to its legitimate inhabitants and the restoration of the old city of Famagusta with the concurrent opening of the Famagusta Port and its operation under the auspices of the European Union and lastly his proposal for the convening, when an agreement on the internal aspects of the problem is within reach, of an international conference to deal with the international aspect of the Cyprus problem should be seen in the light of his efforts and his determination to find a solution. These are realistic and balanced proposals which stand to benefit all parties involved in the Cyprus problem. President Christofias should be fully supported in this effort.

On this tragic anniversary let us all rededicate ourselves to this noble cause, the cause of a peaceful, reunited and free Cyprus, free from occupation troops and settlers, free from barbed wires and dividing lines.

With your help, support and efforts we can make this anniversary the last tragic anniversary we commemorate".