Με αισθήματα ανυπόκριτου δέους, βαθιάς θρησκευτικής κατάνυξης αλλά και δικαιολογημένης εθνικής υπερηφάνειας μαζευτήκαμε σήμερα στον Ιερό Ναό του Αγίου Αυξυβίου, για να αποτίσουμε τον προσήκοντα φόρο τιμής στον ήρωα Γεώργιο Κάρυο. Το άξιο παλικάρι που προσέφερε τη ζωή του σπονδή στον αγώνα για την ελευθερία, τη δημοκρατία, την εδαφική ακεραιότητα και την αξιοπρέπεια της πατρίδας μας.
Αποτελεί χρέος σε αυτούς που αγάπησαν τόσο πολύ την ελευθερία, ώστε με τον ηρωισμό και την αυταπάρνησή τους έδωσαν στη μικρή μας πατρίδα το δικό της λαμπρό έπος του ’40 καταδεικνύοντας ότι στις φλέβες μας ρέει αίμα ελληνικό. Σε αυτούς που με το πύρωμα της ψυχής τους, με τη λεβεντιά και την αυτοθυσία τους, διεκδίκησαν τη δική τους θέση στα Ηλύσια Πεδία της τιμής και της δόξας, εκεί δηλαδή όπου η σοφία των αρχαίων μας προγόνων κατέτασσε τις ψυχές των γενναίων και ενάρετων.
Γεννημένος το 1930 στο χωριό Αυγόρου της επαρχίας Αμμοχώστου, το τέταρτο από τα επτά παιδιά φτωχής αγροτικής οικογενείας, ο Γεώργιος Κάρυος, αναδείχθηκε ως ένας από τους πρωτεργάτες της κυπριακής ελευθερίας. Ως «ηφαίστειο σε διαρκή ενέργεια» όπως χαρακτηριζόταν, ούτε η περιορισμένη του αναπηρία στο γόνατο δεν τον εμπόδισε από το να πάρει μέρος στον ένοπλο απελευθερωτικό αγώνα του 1955-59. Με απαράμιλλη αποφασιστικότητα που τροφοδοτείτο από την απύθμενη αγάπη του για την πατρίδα, εντάχθηκε το 1952 στις τάξεις της θρυλικής ΕΟΚΑ, ενώ βρισκόταν στην Αθήνα. Οργάνωνε τη νεολαία, ενώ με τα ποιήματά του εμψύχωνε τους συμπατριώτες μας για τον ιερό αγώνα. Με την έναρξη του αγώνα άρχισε να λαμβάνει μέρος σε επιθέσεις, πράξεις δολιοφθοράς και ενέδρες ως φρουρός και σηματοδότης, ενώ μετέφερε μαχητές στους τόπους επιθέσεως και είχε την ευθύνη για την απόκρυψη του οπλισμού τους. Δεν άργησε να συλληφθεί από τους Άγγλους και να οδηγηθεί τη δεύτερη φορά σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως, όπου υποβλήθηκε σε φρικτά και απάνθρωπα βασανιστήρια.
Το σθένος του όμως δεν αποδυναμώθηκε. Αψηφώντας κάθε λογική φόβου και υποταγής και με μοναδικό στόχο τη συνέχιση ενός αγώνα χρέους προς την ελευθερία και την πατρίδα, κατάφερε να δραπετεύσει το 1958 και να ενταχθεί ξανά στις αντάρτικες ομάδες της ΕΟΚΑ. Μετά τη δραπέτευσή του ο Γεώργιος Κάρυος έλαβε διαταγές και προωθήθηκε για ενίσχυση των ανταρτικών ομάδων στην περιοχή της Μόρφου.
Το βράδυ της 18ης Οκτωβρίου 1958 αποφασίστηκε επιχείρηση στον Αστρομερίτη με σκοπό να κτυπηθούν Τούρκοι επικουρικοί που συνεργάζονταν με τους Άγγλους, ιδίως όμως να εκτελεστεί ο Άγγλος ανακριτής και βασανιστής Ένις. Στην επιχείρηση επρόκειτο να πάρει μέρος και η τετραμελής αντάρτικη ομάδα, στην οποία ανήκε ο καταζητούμενος Γεώργιος Κάρυος.
Αγγλικά στρατεύματα περικύκλωσαν την ομάδα και οι αγωνιστές μετακινήθηκαν σε κοντινό αχυρώνα για να δώσουν από εκεί τη μάχη. Έγιναν όμως αντιληπτοί και σε μια παράτολμη έξοδο θανάτου, ο Γεώργιος Κάρυος τραυματίστηκε θανάσιμα ενώ οι συναγωνιστές του συνελήφθησαν. Πέθανε εννέα μέρες μετά στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας. Η θυσία του έγινε κότινος ελευθερίας και εθνικής αξιοπρέπειας που επάξια τον κατέταξε στο Πάνθεο των Ηρώων.
Συμπατριώτες, συμπατριώτισσες,
Σήμερα, πενήντα πέντε χρόνια μετά, υποκλινόμαστε με δέος μπροστά στη μεγαλοσύνη της θυσίας του. Αναβαπτισμένοι στο νάμα του ηρωισμού και της ανδρείας του και εμπνεόμενοι από τα υψηλά οράματά του, αναλογιζόμαστε το δικό μας απαράγραπτο χρέος και δίνουμε την υπόσχεση ότι η ιστορική του παρακαταθήκη, που δίνει στις μέρες μας μια νέα διάσταση ευθύνης, θα αποτελεί για μας παντοτινό φάρο και οδηγό. Ένα φάρο που μας καθοδηγεί σε πορεία ενότητας και ομοψυχίας με τελικό μας προορισμό τη δικαίωση της πατρίδας μας και τη διεκδίκηση της εθνικής αξιοπρέπειας. Τιμώντας σήμερα τη θυσία του Γεώργιου Κάρυου, αντλούμε δύναμη για τη συνέχιση του δικού μας αγώνα και ανανεώνουμε την υπόσχεση ότι η θυσία του δε θα ξεχαστεί και δε θα μείνει αδικαίωτη.
Γιατί αγαπητοί φίλοι, οι δυσκολίες των καιρών δεν επιτρέπουν εφησυχασμούς. Επιτάσσουν να ψηλαφίσουμε με κριτική διάθεση τα λάθη και τις διαχρονικές μας παραλήψεις και να βαθύνουμε την αυτοσυνειδησία μας. Ξεφεύγοντας από την αυταρέσκεια που εύλογα προκαλούν ηρωικές στιγμές όπως η θυσία του Κάρυου αλλά και το μεγαλείο του έπους του ’40 που αύριο τιμούμε, πρέπει να αναλάβουμε με γενναιότητα, ατομικά και συλλογικά, τις ευθύνες που μας αναλογούν. Να δούμε το συμφέρον μας όχι μέσα από τον παραμορφωτικό φακό του εγωκεντρισμού, του ατομικισμού και της αυτάρκειας αλλά ενταγμένο μέσα στο ευρύτερο συνολικό συμφέρον. Να εργασθούμε πιο εντατικά και πιο αποδοτικά. Να σκεφθούμε πώς μπορούμε να γίνουμε πιο παραγωγικοί και χρήσιμοι στη δουλειά μας, στο μικρόκοσμό μας στην κοινωνία μας. Να πιστέψουμε στην αξία της οργάνωσης, του προγραμματισμού και της έγκαιρης πρόβλεψης. Να σεβόμαστε τη δίκαιη ανταμοιβή της αξίας και του κόπου των άλλων, όπως το απαιτούμε και για τον εαυτό μας. Να μάθουμε να δρούμε συλλογικά επιδιώκοντας το διάλογο και επιζητώντας τη συναίνεση. Να επαινούμε ότι αξίζει τον έπαινο αλλά και να επιτιμούμε με αυστηρότητα αυτούς που παραβιάζουν τις αρχές, τους νόμους και τους κανόνες που όλοι μαζί ως κοινωνία συμφωνήσαμε ότι είναι απαραίτητοι για την κοινή μας πρόοδο και που οφείλουμε να τους τηρούμε ακόμη κι αν κάποιοι από εμάς διαφωνούμε με αυτούς. Να υιοθετούμε θετικά πρότυπα κοιτάζοντας μπροστά και ψηλά. Να ψέγουμε την ανομία, την ατιμωρησία και την παρανομία. Και να αγαπάμε τέλος την πατρίδα μας, αγαπώντας ταυτόχρονα την αλήθεια και διψώντας για τη δικαιοσύνη.
Γνωρίζω καλά ότι μία πρακτική μέθοδος να εκφωνήσει κάποιος έναν επιμνημόσυνο ή πανηγυρικό λόγο, θα ήταν να προβεί σε μια τελετουργική επανάληψη του ιστορικού και ηρωϊκού παρελθόντος, ενθουσιάζοντας τους ακροατές του και φουσκώνοντάς τους με υπερηφάνεια για νίκες και κατορθώματα που κοσμούν την ιστορία μας.
Δεν ήταν αυτή όμως η επιλογή μου. Στόχος μου ήταν να προβληματίσω για το τι εμείς κάνουμε σήμερα για να λαμπρύνουμε την πατρίδα μας και να βελτιώσουμε την ποιότητα της κοινωνίας μας. Ακόμη, στόχος μου ήταν να διεγείρω την αυτοκριτική διάθεση του ακροατηρίου και κυρίως να μας αποθαρρύνω από το προσφιλές εθνικό μας σπορ, της ανέξοδης ρητορείας και της βολικής, αυτόματης μετάθεσης της ευθύνης για ότι κακό μας συμβαίνει, στους άλλους. Στους δεύτερους και τους τρίτους. Αν το πέτυχα, θα το κρίνετε εσείς. Αν όλοι μαζί το πετύχουμε όμως, αυτό θα το κρίνουν τα παιδιά μας και οι επόμενες γενιές που αυστηρά θα μας κρίνουν και που αναμένουν να τους παραδώσουμε μια κληρονομιά σοβαρότητας και ευθύνης. Και μια κοινωνία που θα είναι απαλλαγμένη από όλα εκείνα τα νοσηρά στοιχεία του εθνικού μας DNA που μας οδήγησαν στην εθνική καταστροφή του 1974, στην τραγωδία του Μαρί και στο χείλος της οικονομικής χρεοκοπίας. Μια χρεοκοπία που έχει πρωτίστως ηθικά και πνευματικά χαρακτηριστικά.
Αυτή την ώρα που ο λαός μας πορεύεται με αξιοθαύμαστη αξιοπρέπεια και καρτερία μια δύσβατη πορεία, θέλω να σας βεβαιώσω ότι ως Κυβέρνηση, ως συντεταγμένη Πολιτεία, καταβάλλουμε τιτάνιες προσπάθειες για να μπορέσει ο τόπος μας να βγει από τα οικονομικά αλλά και ηθικά αδιέξοδα. Για να τερματίσουμε το φαύλο κύκλο της διαπλοκής, της αδιαφάνειας και της ατιμωρησίας. Την ίδια ώρα, αναλαμβάνοντας την πρωτοβουλία των κινήσεων, συνεχίζουμε αποφασιστικά, να εργαζόμαστε για την επίτευξη λύσης του εθνικού μας προβλήματος. Για τον τερματισμό της τουρκικής κατοχής και την επανένωση της πατρίδας μας, ψέγοντας και στιγματίζοντας την υπεροψία και αδιαλλαξία της Τουρκίας.
Συμπατριώτες και Συμπατριώτισσες,
Η σεπτή και αγέρωχη μορφή του Γεώργιου Κάρυου ας σφυρηλατεί την ιστορική μας αυτοσυνείδηση ώστε να βρούμε ξανά το βηματισμό μας. Να ξαναβρούμε το χαμένο εκείνο πνεύμα της θυσίας, το όραμα, την πίστη και τη γενναιότητα, ώστε να ορθώσουμε το ανάστημά μας και να διακηρύξουμε ότι σε καιρούς χαλεπούς εμείς θα εξακολουθούμε να ριγούμε από συγκίνηση και θα συνεχίσουμε να δακρύζουμε από υπερηφάνεια κάθε φορά που μνημονεύουμε τους αγώνες και τους ήρωες μας.
Βαρύτατες οι υποχρεώσεις μας έναντι της ανεκτίμητης εθνικής μας κληρονομιάς. Ιδιαίτερα η νέα γενιά, η ελπίδα του αύριο, πρέπει να ενστερνιστεί τα διδάγματα της θυσίας του Κάρυου, τα διδάγματα της εποποιίας του ’55 και του ‘40 και να συνειδητοποιήσει ότι μόνο με την εθνική ενότητα και τη δημιουργική ιστορική μνήμη, θα διαφυλάξουμε αυτή την πατρίδα και θα την οδηγήσουμε σε μια νέα πορεία ελπίδας και προοπτικής.
«Κι αν πέσαμε σε πέσιμο πρωτάκουστο
και σε γκρεμό κατρακυλήσαμε
που πιο βαθύ καμιά φυλή δεν είδε ως τώρα,
είναι γιατί με των καιρών το πλήρωμα
όμοια βαθύ εν’ ανέβασμα μας μέλλεται
προς ύψη ουρανοφόρα!»