Η οδική ασφάλεια αποτελεί παγκόσμιο πρόβλημα και σοβαρό λόγο ανησυχίας, όχι μόνο για τη δημόσια υγεία και την πρόληψη των τραυματισμών, αλλά και για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας στη διαχείριση της κυκλοφορίας ,η οποία θα καταστήσει τους δρόμους ασφαλέστερους. Ο αριθμός των θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων παραμένει ανεπίτρεπτα υψηλός στην Ευρωπαϊκή Ένωση: 1,3 εκατομμύρια τροχαία ατυχήματα ετησίως προκαλούν 43.000 θανάτους και 1,7 εκατομμύρια τραυματισμούς.

Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις απουσιάζει το ανθρώπινο λάθος και η απερισκεψία από μια οδική σύγκρουση. Για τον λόγο αυτό τα μέτρα που αποσκοπούν στη βελτίωση της οδικής συμπεριφοράς όλων των χρηστών των δρόμων, αποτελούν την αιχμή του δόρατος της στρατηγικής για αντιμετώπιση του προβλήματος των οδικών δυστυχημάτων.

Στο πλαίσιο της λειτουργίας του Συμβουλίου Οδικής Ασφάλειας, το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων συνεργάζεται στενά με την Αστυνομία, το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού και το Υπουργείο Υγείας, αλλά και με ιδιωτικούς οργανισμούς και κοινωνικούς φορείς, για τον σχεδιασμό και προώθηση μέτρων για τη βελτίωση της οδικής συμπεριφοράς των χρηστών των κυπριακών δρόμων. Τα μέτρα αυτά εντάσσονται σε διάφορους τομείς, οι κυριότεροι από τους οποίους είναι η νομοθεσία, η αστυνόμευση, η χρήση της τεχνολογίας, η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού, η κυκλοφοριακή αγωγή στα σχολεία και η εκπαίδευση των υποψήφιων οδηγών.

Η Κυπριακή Δημοκρατία, ως ένα σύγχρονο κράτος, μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προχώρησε στον επιστημονικό σχεδιασμό της στρατηγικής, των πολιτικών και των δράσεων που θα εφαρμοστούν για την οδική ασφάλεια κατά τη δεκαετία μέχρι το 2020, υιοθετώντας τους στόχους που τέθηκαν στο 4ο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Δράσης για την Οδική Ασφάλεια, που καλύπτει τη δεκαετία μέχρι το 2020 για μείωση των νεκρών σε οδικές συγκρούσεις κατά 50%.

Ο Στρατηγικός Σχεδιασμός έχει ολοκληρωθεί και αφορά στην ιδιαίτερη στόχευση των συγκρούσεων αυτοκινήτων σε ολόκληρο το οδικό δίκτυο και στις οδικές συγκρούσεις με «ευάλωτους», ή ορθότερα, «απροστάτευτους» χρήστες των δρόμων στις κατοικημένες περιοχές, δηλαδή τους πεζούς, τους ποδηλάτες, τους μοτοποδηλάτες και τους μοτοσικλετιστές.

Η τεχνολογία θέλοντας να βοηθήσει στην προσπάθεια μείωσης των τροχαίων δυστυχημάτων και προώθησης της οδικής ασφάλειας και των ωφελημάτων της, ανέπτυξε τα Συστήματα Ευφυών Μεταφορών (IntelligentTransportSystems-ITS), τα οποία αποτελούν ένα συνδυασμό τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνιών εφαρμοσμένων στον τομέα των μεταφορών, με στόχο την αποδοτικότερη, ασφαλέστερη και οικονομικότερη κυκλοφορία των ατόμων και εμπορευμάτων. Με τον συνδυασμό της Τηλεματικής, της Πληροφορικής και των Τηλεπικοινωνιών επιτρέπεται η παροχή πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο και σε απευθείας σύνδεση με όλους τους εμπλεκόμενους στη μεταφορική διαδικασία. Τα ITS εφαρμόζονται στα θαλάσσια και εναέρια συστήματα μεταφορών, στα οδικά και στα σιδηροδρομικά, με σκοπό να βελτιώσουν τόσο την ασφάλεια των μετακινήσεων όσο και την ποιότητα του περιβάλλοντος, μέσω της παροχής σημαντικών πληροφοριών στους διαχειριστές και χρήστες αυτών των συστημάτων.

Με βάση την πρόσφατη Ευρωπαϊκή Οδηγία (2010/40/ΕΕ) για την εφαρμογή ευφυών συστημάτων μεταφορών, η οδική ασφάλεια αποτελεί μέγιστη προτεραιότητα. Η προώθηση διάφορων εφαρμογών που μπορούν να συνδράμουν στη βελτίωση των συνθηκών οδικής ασφάλειας αποτελεί έναν από τους τέσσερεις κύριους στόχους της Οδηγίας.

Η συμβολή των Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών στην οδική ασφάλεια έχει ήδη καταδειχθεί μέσα από εφαρμοσμένες λύσεις που έχουν σχεδιαστεί για την αποφυγή συμβάντων/ατυχημάτων στο οδικό δίκτυο και για την άμεση ανταπόκριση από τις Υπηρεσίες Έκτακτης Ανάγκης. Τέτοια συστήματα, μερικά από τα οποία προωθούνται για εφαρμογή και στην Κύπρο, είναι τα συστήματα ελέγχου της ταχύτητας και παραβίασης του κόκκινου σηματοδότη, τα συστήματα προειδοποίησης των οδηγών για κακές καιρικές συνθήκες, καθώς και τα συστήματα προειδοποίησης και προστασίας των πεζών, ποδηλατιστών και ευάλωτων χρηστών του οδικού δικτύου.

Επίσης, βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία για την ανάπτυξη κέντρων ελέγχου και εφαρμογής του συστήματος eCall. Από την 1η Ιανουαρίου 2015 όλα τα καινούργια μοντέλα αυτοκινήτων θα είναι εφοδιασμένα με το ηλεκτρονικό σύστημα eCall, το οποίο σε περίπτωση σοβαρού ατυχήματος, ακόμη και αν ο οδηγός δεν έχει τις αισθήσεις του, θα μεταδίδει μέσω του δικτύου κινητής τηλεφωνίας την ακριβή γεωγραφική θέση του ατυχήματος και άλλα δεδομένα στα κέντρα κλήσης έκτακτης ανάγκης. Τα κέντρα κλήσης έκτακτης ανάγκης θα ενημερώνουν τις εμπλεκόμενες Υπηρεσίες (Υπηρεσία Ασθενοφόρων, Αστυνομία, Πυροσβεστική Υπηρεσία, κ.τ.λ) ώστε να φθάνουν στον τόπο του ατυχήματος το συντομότερο. Αναμένεται ότι το σύστημα eCall μπορεί να μειώσει στο ήμισυ τον χρόνο επέμβασης των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης, να περιορίσει τη σοβαρότητα των τραυματισμών και να σώσει ζωές ανθρώπων, αφού θα ενημερώνει τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης για όλα τα ατυχήματα ανεξάρτητα αν ο οδηγός γνωρίζει την ακριβή τοποθεσία στην οποία βρίσκεται ή είναι σε θέση να την μεταδώσει. Στην Κύπρο το Τμήμα Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών έχει αναλάβει τον ρόλο της Συντονιστικής Αρχής για την υλοποίηση της υπηρεσίας eCall, η οποία αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή στο τέλος του 2014.

Η Κύπρος βρίσκεται σε πορεία ανάπτυξης και χρήσης Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών. Μερικά συστήματα έχουν ήδη τεθεί σε λειτουργία με επιτυχία και επιπρόσθετα προγραμματίζεται η προώθηση μιας σειράς από νέες εφαρμογές Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών στα επόμενα χρόνια προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί για βελτίωση της οδικής ασφάλειας, της κινητικότητας, καθώς και της άμβλυνσης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Οι Τεχνολογίες των Πληροφοριών και των Επικοινωνιών αποτελούν αρωγό των προσπαθειών αυτών για βελτίωση της οδικής ασφάλειας.