Φέτος ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΔΝΟ) συμπληρώνει 60 χρόνια δράσης ως το κατ’ εξοχή ρυθμιστικό όργανο για τη διεθνή Εμπορική Ναυτιλία αναφορικά με θέματα ασφάλειας και προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Ο ΔΝΟ «γεννήθηκε» σε έναν κόσμο κουρασμένο από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, μέσα στον οποίο οι παλιές αποικιακές δυνάμεις εξακολουθούσαν να κυριαρχούν και να ελέγχουν την παγκόσμια οικονομία και το διεθνές εμπόριο συμπεριλαμβανομένης της ναυτιλίας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι τότε κυρίαρχες δυνάμεις να δημιουργήσουν τα δικά τους πρότυπα σε ότι αφορούσε στην κατασκευή των πλοίων, την ασφάλεια, την επάνδρωσή τους κλπ. Παρόλα αυτά το 1948, 3 μόνο χρόνια μετά τη δημιουργία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ένα νέο πνεύμα παγκόσμιας ενότητας πλανιόταν στον αέρα και τα πρώτα σημάδια της επερχόμενης νέας τάξης πραγμάτων άρχισαν να διαφαίνονται στον ορίζοντα ανοίγοντας το δρόμο για τη δημιουργία του ΔΝΟ.
Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΔΝΟ) - αρχικά γνωστός ως IMCO (Intergovernmental Maritime Consultative Organisation – Διακυβερνητικός Ναυτιλιακός Συμβουλευτικός Οργανισμός) - συνήλθε για πρώτη φορά στο Λονδίνο το 1959. Σύμφωνα με το Άρθρο 1 (α) της ιδρυτικής Συνθήκης, σκοπός του Οργανισμού είναι να προσφέρει τα μέσα για συνεργασία μεταξύ των κρατών εφαρμόζοντας διεθνείς κανονισμούς και πρακτικές που αφορούν τεχνικά ζητήματα τα οποία σχετίζονται με το διεθνές εμπόριο. Επίσης, στοχεύει στο να ενθαρρύνει και να διευκολύνει τη γενική υιοθέτηση των υψηλότερων δυνατών προτύπων σε ότι αφορά στη ναυτιλιακή ασφάλεια, αποδοτικότητα της ναυσιπλοΐας και πρόληψη και έλεγχο της θαλάσσιας ρύπανσης από τα πλοία. Ο Οργανισμός είναι εξουσιοδοτημένος επίσης να χειρίζεται διοικητικά και νομικά ζητήματα που αφορούν στα πιο πάνω θέματα.
Η ανάγκη για ένα διεθνή οργανισμό που να ελέγχει τις ναυτιλιακές μεταφορές απορρέει από το γεγονός ότι η ναυτιλία είναι πιθανόν η μεγαλύτερη διεθνής βιομηχανία στον κόσμο. Η πλοιοκτησία και η διαχείριση-διοίκηση ενός συγκεκριμένου πλοίου εμπλέκει πολλές διαφορετικές χώρες. Δεν είναι καθόλου παράξενο ένα πλοίο εκτός από το πολυεθνικό πλήρωμά του να έχει διαφορετικής εθνικότητας ιδιοκτήτες, διαχειριστές, ναυλωτές, ασφαλιστές και νηογνώμονες και να ταξιδεύει απ’ άκρη σ’ άκρη σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Στις μέρες μας, η παγκοσμιοποίηση έχει μεταμορφώσει το διεθνές εμπόριο. Νέες δυνάμεις έχουν εμφανιστεί στη ναυτιλία και πληθώρα μέτρων και κανονισμών έχει καθιερωθεί από το ΔΝΟ κατά τη διάρκεια των 60 χρόνων ζωής του στην υπηρεσία της ναυτιλίας. Μέσα σ’ αυτά τα χρόνια, ο ΔΝΟ δημιούργησε γερές βάσεις, πάνω στις οποίες στηρίχθηκε η ναυτιλιακή βιομηχανία και μπόρεσε να αναπτυχθεί σωστά και να ανθίσει διαμέσου των χρόνων. Αναμφίβολα, το έργο που έχει να επιδείξει ο ΔΝΟ αντανακλάται στα διεθνή πρότυπα (standards) που ανέπτυξε, συμφώνησε, επέβαλε και εφάρμοσε παγκοσμίως και αποτελεί το μοναδικό αποτελεσματικό τρόπο ρύθμισης μιας τόσο ποικιλόμορφης και αληθινά παγκόσμιας βιομηχανίας όπως η ναυτιλία.
Το ευρύ φάσμα των συμβάσεων του ΔΝΟ (50 στο σύνολο), το οποίο στηρίζεται κυριολεκτικά σε εκατοντάδες κώδικες, κατευθυντήριες γραμμές και κανονισμούς, ρυθμίζει κάθε πτυχή της ναυτιλιακής υποδομής. Πολλές από τις κυριότερες διεθνείς συμβάσεις του ΔΝΟ, όπως οι SOLAS (Διεθνής Σύμβαση για την Ασφάλεια της Ανθρώπινης Ζωής στη Θάλασσα), Load Lines Conventions (Διεθνείς Συμβάσεις για τις Γραμμές Φόρτωσης), Collision Regulations (Διεθνείς Κανονισμοί για Αποφυγή Συγκρούσεων στη Θάλασσα), STCW Convention (Διεθνής Σύμβαση για τα Πρότυπα Εκπαίδευσης, Έκδοσης Πιστοποιητικών και Τήρησης Φυλακών των Ναυτικών), και MARPOL (Διεθνής Σύμβαση για την Πρόληψη της Ρύπανσης της Θάλασσας από Πλοία), έχουν επικυρωθεί από κράτη τα οποία συνολικά είναι υπεύθυνα για περισσότερο από το 98% του παγκόσμιου στόλου.
Η Κυπριακή Δημοκρατία, ως δραστήριο συμβαλλόμενο κράτος του ΔΝΟ, συμμετέχει και στηρίζει της αποφάσεις του υιοθετώντας και εφαρμόζοντας όλες τις πιο πάνω συμβάσεις. Το Τμήμα Εμπορικής Ναυτιλίας παρακολουθεί όλες τις σχετικές εξελίξεις και συμμετέχει στις διάφορες συναντήσεις των επιτροπών του ΔΝΟ οι οποίες πραγματοποιούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Αξίζει δε να σημειωθεί πως τα τελευταία 6 χρόνια Πρόεδρος της Επιτροπής που αφορά την Προστασία του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (Marine Environment Protection Committee – MEPC) εξελέγη Επιθεωρητής Πλοίων του Τμήματος Εμπορικής Ναυτιλίας, πράγμα το οποίο υποδηλώνει τη σημαντική και ενεργό δράση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Κύπρος παρόλο το μικρό μέγεθός της συμβάλλει σημαντικά στην προσπάθεια αυτή του ΔΝΟ, τόσο με τη λειτουργία του εμπορικού της στόλου και της δραστηριότητας των πλοιοκτητριών και πλοιοδιαχειριστριών εταιρειών που εδρεύουν στην Κύπρο, όσο και με την παροχή ναυτικής εκπαίδευσης και συμβουλευτικών υπηρεσιών σε χώρες και σε άτομα που έχουν ανάγκη.
Το Συμβούλιο του ΔΝΟ θέλοντας να τιμήσει το πολύχρονο έργο του Οργανισμού επέλεξε το ακόλουθο μήνυμα σαν ειδικό θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Ναυτιλίας:
«ΔΝΟ: 60 χρόνια στην Υπηρεσία της Ναυτιλίας»
“ΙΜΟ: 60 years in the Service of Shipping”
Στην πραγματικότητα, η ανάγκη για ασφαλή ναυσιπλοΐα και καθαρό θαλάσσιο περιβάλλον εκτείνεται πέρα από τον ίδιο τον Οργανισμό και τα μέλη του και αγγίζει τη ζωή σχεδόν ολόκληρης της ανθρωπότητας. Η Παγκόσμια Ναυτιλία δίνει δυναμικά το παρόν της και μας επηρεάζει όλους. Η σταθερή πορεία του ΔΝΟ προς το μέλλον είναι δεδομένη προσβλέποντας σταθερά με αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση στο όραμα για ένα καλύτερο επίπεδο ζωής.