Τιμούμε και μνημονεύουμε σήμερα τους αθάνατους ήρωες του Στατού-Αγίου Φωτίου, Κωστάκη Π. Σαββίδη και Φίλιππο Ι. Κρητιώτη.

Στην ιστορική πορεία κάθε λαού, σε κάθε σημαντικό ιστορικό γεγονός υπάρχουν αυτοί που με τις πράξεις τους αναδεικνύονται. Ξεχωρίζουν για το μεγαλείο της ψυχής, τα ιδανικά, τις αξίες και την αυτοθυσία τους. Τέτοια φωτεινά παραδείγματα στο στερέωμα των ηρώων της σύγχρονης ιστορίας μας υπήρξαν και οι ήρωες που τιμούμε σήμερα.

Η μικρή μας πατρίδα, στη μακραίωνη ιστορία της, γνώρισε πολλούς κατακτητές. Ο μαρτυρικός λαός μας κλήθηκε πολλές φορές να προασπίσει ή να απελευθερώσει τα πάτρια εδάφη, από επίδοξους και αδίστακτους κατακτητές τόσο στο μακρινό παρελθόν όσο και στη νεότερη και σύγχρονη περίοδο της ιστορίας μας.

Ο αγώνας του 1955–1959 καταξιώθηκε στην ιστορία ως ένας λαϊκός ξεσηκωμός ενάντια στην πανίσχυρη τότε αποικιοκρατική δύναμη της Βρετανίας, η οποία αρνείτο να παραχωρήσει το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης στον κυπριακό λαό. Η θυσία των αγωνιστών του 1955-1959, είχε ως τελικό αποτέλεσμα την ελευθερία στο νησί μας και την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Κύπρου.

Δεκατέσσερα χρόνια μετά την ανεξαρτησία και μετά από μία περίοδο όπου οι συνωμοσίες εις βάρος της Κύπρου είχαν εισέλθει στο τελικό τους στάδιο με την ίδρυση και την δράση της ΕΟΚΑ Β’, η οποία με την τρομοκρατική και δολοφονική δράση της υπέσκαπτε το νόμιμο κράτος, ήλθε η πρώτη τραγωδία, το πραξικόπημα ενάντια στον εκλελεγμένο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Λίγες μέρες μετά ακολούθησε η δεύτερη τραγωδία στην οποία, με μαθηματική ακρίβεια, οδήγησε η ελληνική χούντα και οι πραξικοπηματίες την πατρίδα μας, η εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο. Οι δυο ήρωες μας, Κώστας Σαββίδης και Φίλιππος Κρητιώτης, βρέθηκαν στο μάτι του κυκλώνα τις τραγικές εκείνες ημέρες του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής και έχασαν τη ζωή τους προασπιζόμενοι τη δημοκρατία και την ελευθερία του τόπου μας. Δύο τραγωδιες που επέφεραν τόσο πόνο και πληγές στις ζωές και στις ψυχές τόσων συμπατριωτών μας, πληγές που παραμένουν ακόμα νωπές και ανοικτές.

Ο Κώστας Σαββίδης γεννήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 1955 και ήταν το πρώτο παιδί της οικογένειας του Παναγιώτη Σαββίδη από τον Άγιο Δημητριανό και της Θεοφανώς Παναγιώτου από τον Στατό. Φοίτησε στο Δημοτικό Σχολείο της Πόλης Χρυσοχούς όπου διέμενε η οικογένεια του και εργαζόταν ο πατέρας του. Μετά το δημοτικό εγγράφεται στην ιδιωτική σχολή Α.Ε.Τ.Α., στην οποία φοίτησε για τρία χρόνια και για ένα χρόνο στο Κολέγιο Πάφου. Στην συνέχεια εγγράφεται στην Ξενοδοχειακή Σχολή Λευκωσίας από την οποία αποφοιτά με επιτυχία παίρνοντας το Δίπλωμα στη Μαγειρική Τέχνη, την οποία εξασκούσε στην Αμμόχωστο μέχρι την κατάταξή του στην Εθνική Φρουρά. Στις 21 Ιανουαρίου 1974 κατετάγη στο ΚΕΝ Πάφου και επιλέγηκε από το Συμβούλιο Επιλογής Οπλιτών Κέντρου για το Πεζικό ως απλός οπλίτης. Μετά την ορκωμοσία επιλέγηκε από το Συμβούλιο Επιλογής Υποψηφίων Αξιωματικών Κύπρου ως Υποψήφιος Έφεδρος Αξιωματικός και φοίτησε στη Σχολή Υποψηφίων Εφέδρων Αξιωματικών του ΓΕΕΦ.

Στις 16 Αυγούστου 1974, ενώ υπηρετούσε σε διατεταγμένη υπηρεσία και υπερασπιζόταν την πατρώα γη μέσα στη δείνη της δεύτερης φάσης της τουρκικής εισβολής και κατοχής, ο Κώστας φονεύθηκε στο ύψωμα 173 στην Αγλαντζιά από τα πυρά των τουρκικών όλμων που έβαλλαν κατά των θέσεων της Εθνικής Φρουράς. Ο Κώστας Σαββίδης έπεσε υπέρ πίστεως και πατρίδος και τάφηκε στο στρατιωτικό κοιμητήριο Λακατάμειας σε ομαδικό τάφο. Σε αναγνώριση της θυσίας του, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου την 1η Δεκεμβρίου 1974 του απονεμήθηκε μετά θάνατον, ως ένδειξη τιμής και ανδρείας, ο βαθμός του Έφεδρου Ανθυπολοχαγού. Μετά από έρευνες που έγιναν στο Κοιμητήριο Λακατάμειας στις 21 Ιουλίου 1999 έγινε η εκταφή των λειψάνων του, τα οποία αναγνωρίστηκαν με τη μέθοδο του DNA. Στις 8 Οκτωβρίου του 2000 έγινε η μεταφορά των λειψάνων με στρατιωτική συνοδεία στον Στατό-Άγιο Φώτιο όπου και τάφηκαν στο προαύλιο της εκκλησίας της κοινότητας, όπου υπάρχει και η προτομή του ήρωα.

Ο Φίλιππός Κρητιώτης γεννήθηκε στον Στατό Πάφου την 1η Σεπτεμβρίου 1955. Μετά το Δημοτικό Σχολείο ακολούθησε το επάγγελμα του μηχανικού αυτοκινήτων. Το 1973 κατατάγηκε στην Εθνική Φρουρά και υπηρετούσε στον 120ο Λόχο Βαρέων Όλμων με έδρα την Λακατάμεια. Στις 12 Ιουλίου 1974 του χορηγήθηκε υποχρεωτική κανονική άδεια και βρισκόταν στη Πάφο. Όταν εκδηλώθηκε το πραξικόπημα επιβιβάστηκε σε λεωφορείο που μετέφερε αντιστασιακούς στη Λεμεσό, με σκοπό να παρουσιαστεί στη Μονάδα του στη Λευκωσία.

Στις 16 Ιουλίου συνελήφθηκε με άλλους τρεις του Εφεδρικού στην περιοχή Ζακακίου όπου εκτελέστηκαν όλοι εν ψυχρώ από την ΕΟΚΑ Β’. Τον Ιανουάριο του 2010 έγινε ταυτοποίηση των λειψάνων του Κρητιώτη, τα οποία βρέθηκαν στο κοιμητήριο Αγίου Νικολάου στη Λεμεσό. Τα λείψανα του τάφηκαν στο προαύλιο της εκκλησιάς, στο Στατό δίπλα από την προτομή του ήρωα.

Τιμούμε σήμερα την ηρωική θυσία των παλικαριών του Στατού- Αγίου Φωτίου και αποτίνουμε τον ελάχιστο φόρο τιμής στον αγώνα και τη θυσία τους. Μαζί με τους ήρωες του Στατού-Αγίου Φωτίου, τιμούμε όλους όσοι θυσιάστηκαν για την ελευθερία της μικρής μας πατρίδας. Τους πολλούς, ανώνυμους και επώνυμους ήρωες, που έγραψαν με το αίμα τους λαμπρές σελίδες στην ιστορία μας. Ο αγώνας και η θυσία τους, οι αξίες και τα ιδανικά τους μας επιβάλλουν να τους έχουμε πάντα ζωντανούς στη μνήμη μας και να μεταλαμπαδίζουμε στις νέες γενιές των Κυπρίων τη λάμψη από την προσφορά τους στην πατρίδα. Αν εμείς σήμερα έχουμε δημοκρατία, άν εμείς σήμερα επιβιώσαμε από τα διπλά κτυπήματα του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής είναι γιατί κάποιοι συμπατριώτες μας έδωσαν τη ζωή τους υπερασπιζόμενοι αυτές τις αξίες και τα ιδανικά.

Τιμούμε και μνημονεύουμε, επίσης, σήμερα τον Εθνάρχη Μακάριο, τον καθοδηγητή και εμπνευστή του κυπριακού λαού στους αγώνες της σύγχρονης ιστορίας του, τον θρησκευτικό και πολιτικό ηγέτη που πρωτοστάτησε σε κάθε αγώνα και εμψύχωσε τον λαό σε κάθε δυσκολία. Τη φωτεινή και παγκόσμια καταξιωμένη προσωπικότητα που ηγήθηκε της Κυπριακής Δημοκρατίας από της ίδρυσής της, που βίωσε την προδοσία και την τουρκική εισβολή και που αγωνίστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, μέχρι που άφησε την τελευταία του πνοή στις 3 Αυγούστου του 1977, για την ελευθερία και την επανένωση του τόπου μας.

Καλούμαστε να συνεχίσουμε τον αγώνα που εκείνοι χάραξαν με το ίδιο σθένος και την ίδια αποφασιστικότητα, μέχρι την ημέρα της δικαίωσης και της ελευθερίας της πατρίδας μας.

Με επίγνωση των τραγικών συνεπειών, που προκάλεσαν το προδοτικό πραξικόπημα και η τουρκική εισβολή και κατοχή, δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να συνεχίσουμε ενωμένοι, με μια φωνή και με μια κατεύθυνση, τον αγώνα για μια ελεύθερη πατρίδα, για μια επανενωμένη Κύπρο, κοινή πατρίδα για όλους τους Κυπρίους, Ελληνοκύπριους, Τουρκοκύπριους, Μαρωνίτες, Αρμένιους και Λατίνους.

Κανένας δεν νομιμοποιείται να εγκαταλείψει τον αγώνα. Τον αγώνα για μια λύση βιώσιμη και λειτουργική. Λύση, ασφαλώς, που θα είναι στη βάση του ιστορικού συμβιβασμού που ο αείμνηστος Εθνάρχης Μακάριος αποδέχθηκε το 1977 και τον οποίο η πλευρά μας έχει δεσμευθεί διαχρονικά να θεωρεί ως τη βάση της λύσης του Κυπριακού. Όμως, θα πρέπει η λύση αυτή να στηρίζεται στα Ψηφίσματα του Ο.Η.Ε και στις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες, χωρίς ξένα στρατεύματα, χωρίς επεμβατικά δικαιώματα, χωρίς έποικους. Η λύση θα πρέπει να διασφαλίζει τα βασικά δικαιώματα και ελευθερίες όλου του λαού μας. Αναμένουμε από την Τουρκία να λάβει τα μηνύματα των καιρών και να αλλάξει την αναχρονιστική επεκτατική πολιτική της που έχει μέχρι σήμερα καταδικάσει την Κύπρο και τον λαό της σε μια επώδυνη διαίρεση, η οποία έχει επισωρεύσει τόσο πόνο και τόση οδύνη και στις δύο κοινότητες. Αν η κατοχική Τουρκία σταματήσει τα επικοινωνιακά παιγνίδια και εργαστεί ουσιαστικά για την επανένωση, αν αφήσει τους Τουρκοκύπριους να διαπραγματευθούν στα πλαίσια των συμφωνηθέντων, τότε και μόνο θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε προς την ορθή κατεύθυνση, αλλά και με ταχύτερους ρυθμούς προς τη λύση.

Μόνο με τη λύση και την επανένωση θα εκπληρώσουμε το χρέος μας στους αθάνατους ήρωές μας. Μόνο τότε θα δικαιωθούν τόσο ο Εθνάρχης Μακάριος όσο και οι ήρωές μας που έπεσαν υπέρ πίστεως και πατρίδος για μια Κύπρο ανεξάρτητη, ελεύθερη και δημοκρατική. Τότε μόνο οι Κωστάκης Π. Σαββίδης και Φίλιππος Ι. Κρητιώτης θα αναπαυθούν.

Αιώνια τους η μνήμη.