Όπως όλοι γνωρίζουμε, στον ευρωπαϊκό χώρο έχει δοθεί προτεραιότητα στην αναβάθμιση των εναλλακτικών τρόπων μεταφορών ως μέρος μιας συνολικής βιώσιμης πολιτικής για τη διακίνηση των πολιτών. Το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων με τη σειρά του έχει θέσει το θέμα της βιώσιμης κινητικότητας ως μια από τις βασικές του προτεραιότητες. Στο πλαίσιο των προσπαθειών για εναλλακτική και βιώσιμη κινητικότητα, προωθούνται από το Υπουργείο Συγκοινωνιών και ΄Εργων δράσεις ενίσχυσης των δημοσίων μεταφορών, των υποδομών, της χρήσης ποδηλάτου και διευκόλυνσης της διακίνησης των πεζών.

Από στατιστικά στοιχεία προκύπτει ότι οι ανάγκες διακίνησης αυξάνονται συνεχώς με ρυθμούς 3-4% τον χρόνο. Η αύξηση αυτή μεταφράζεται, τουλάχιστον στην Κύπρο, σε αντίστοιχη αύξηση στις διακινήσεις με το ιδιωτικό όχημα. Ως αποτέλεσμα η κυκλοφοριακή συμφόρηση στο οδικό δίκτυο αυξάνεται. Αυτό είναι ιδιαίτερα αισθητό εντός του αστικού περιβάλλοντος και στις εισόδους των πόλεων.

Η εξυπηρέτηση των διακινήσεων σχεδόν αποκλειστικά με το ιδιωτικό όχημα δεν είναι επιδίωξή μας. Μια τέτοια επιδίωξη θα είχε ως αποτέλεσμα την οικονομική και περιβαλλοντική επιβάρυνση τόσο της σημερινής γενιάς όσο και των επόμενων και την επιδείνωση της ποιότητας ζωής τους. Δεν θα πρέπει να ξεχνούμε ακόμη ότι το κόστος για τη συνεχή συντήρηση και αναβάθμιση του υφιστάμενου οδικού δικτύου είναι αρκετά υψηλό γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό στις δύσκολες δημοσιονομικές συνθήκες που διανύουμε.

Πέραν των οικονομικών επιπτώσεων, η περαιτέρω ενίσχυση της διακίνησης οχημάτων θα είχε ως αποτέλεσμα τη μειωμένη χρήση του διαθέσιμου αστικού χώρου που θα μπορούσε να ικανοποιήσει εναλλακτικά άλλες οικονομικές και αναπτυξιακές ανάγκες, ενώ παράλληλα θα ενίσχυε την αυξημένη κατανάλωση μη ανανεώσιμων καυσίμων και θα επιβάρυνε το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής στις αστικές περιοχές.

Επομένως, ο περιορισμός προσβασιμότητας σε φιλικά προς την πόλη μέσα οδηγεί στη μείωση της ανταγωνιστικότητας των αστικών κέντρων και στην αδυναμία τους να διαδραματίσουν τον βασικό τους ρόλο ως κέντρα οικονομικών και εμπορικών συναλλαγών και καλύτερης και πιο οργανωμένης διαβίωσης των πολιτών. Για τους λόγους αυτούς, το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων προωθεί ολοκληρωμένους σχεδιασμούς διακίνησης, δίδοντας προτεραιότητα σε βιώσιμες μεταφορές: Διακίνηση με τα πόδια, το ποδήλατο και το λεωφορείο.

Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, το 2010 ετοιμάστηκε ο Ολοκληρωμένος Σχεδιασμός Κινητικότητας για την ευρύτερη αστική περιοχή Λευκωσίας. Οι κύριες δράσεις του σχεδίου προωθούνται προς υλοποίηση λαμβάνοντας υπόψη και τις παρούσες δημοσιονομικές συνθήκες. Το σχέδιο προβλέπει μονοδρομήσεις, εισαγωγή λεωφορειολωρίδων, τη βελτίωση των δημόσιων μεταφορών σε επίπεδο δικτύου και υποδομών, τη δημιουργία ολοκληρωμένου δικτύου ποδηλατοδρόμων στην πόλη, πεζοδρομοποιήσεις και εξυπηρέτηση του ιστορικού πυρήνα της πόλης από μικρά λεωφορεία. Επίσης, συμπεριλαμβάνει προμελέτη για τη δημιουργία τραμ στην πόλη η οποία θα προωθηθεί σε πλήρη τεχνοοικονομική μελέτη εντός του 2013. Σχέδια Ολοκληρωμένης Κινητικότητας θα καταρτιστούν για όλες τις πόλεις της Κύπρου, προχωρώντας πρώτα με τη Λεμεσό.

Στη βάση απόφασης της Κυπριακής Κυβέρνησης για αναβάθμιση των δημόσιων μεταφορών, στις 5 Ιουλίου 2010, τέθηκε σε ισχύ το νέο σύστημα δημόσιων μεταφορών με σκοπό την παροχή αναβαθμισμένων υπηρεσιών. Παρόλα τα προβλήματα, τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά όσον αφορά τόσο την αύξηση των χρηστών της νέας υπηρεσίας όσο και τη δέσμευση των αναδόχων και των εμπλεκόμενων υπηρεσιών για συνέχιση της προσπάθειας για περαιτέρω βελτίωση των υποδομών, δικτύων και γενικά της υπηρεσίας.

Στα πλαίσια αναβάθμισης των δημόσιων μεταφορών, και με χρηματοδότηση από την ΕΕ, έχουν προωθηθεί ολοκληρωμένοι σχεδιασμοί για το σύστημα των υπεραστικών δημόσιων συγκοινωνιών σε επίπεδο υπηρεσίας και υποδομών. Πρόσθετα, εξετάστηκαν οι επιλογές για εισαγωγή μέσου σταθερής τροχιάς που να εξυπηρετεί τα μεγάλα αστικά κέντρα, τα αεροδρόμια και λιμάνια της Κύπρου.

Με σκοπό την καλύτερη διαχείριση του υφιστάμενου δικτύου με τη χρήση συστημάτων τηλεματικής, γνωστών ως Συστημάτων Ευφυών Μεταφορών, η Κύπρος έχει πρόσφατα εναρμονιστεί με τη σχετική Οδηγία 2010/40/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 7ης Ιουλίου 2010. Η μεσοπρόθεσμη στρατηγική του Υπουργείου Συγκοινωνιών και ΄Εργων στο θέμα των Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών έχει χαραχθεί από μελέτη που ολοκληρώθηκε το 2009 και συγχρηματοδοτήθηκε από την ΕΕ και την Κυπριακή Δημοκρατία. Ανάμεσα στους σχεδιασμούς της μελέτης συμπεριλαμβάνονταν συστήματα διαχείρισης στόλων δημόσιων μεταφορών και πληροφόρησης του κοινού, έκδοσης και ακύρωσης εισιτηρίων και συστήματα παρακολούθησης της κυκλοφορίας στο οδικό δίκτυο.

Συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα όπως τα Προγράμματα Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδα-Κύπρος και το ΜΙΕLLE, που συγχρηματοδοτείται από το ταμείο των Διευρωπαϊκών Δικτύων, προσφέρουν ευκαιρίες ανάπτυξης τέτοιων συστημάτων.

Κάτω από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδα – Κύπρος, το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων προωθεί την υλοποίηση πιλοτικού και επεκτάσιμου συστήματος για τη Λευκωσία και το Υπεραστικό Οδικό Δίκτυο που θα παρακολουθεί και θα βοηθά στη διαχείριση της κυκλοφορίας και ενημέρωση του κοινού.

Επίσης, κάτω από το συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα ΜΙΕLLE υλοποιείται ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης λιμανιών το οποίο θα συνδέεται, σε πρώτο στάδιο, με συστήματα που παρακολουθούν τη διακίνηση στο υπεραστικό οδικό δίκτυο και συγκεκριμένα τις προσβάσεις προς το λιμάνι Λεμεσού.

Ολοκληρώνοντας θα ήθελα να υπογραμμίσω τη σημασία της συμμετοχής μας σε ευρωπαϊκά προγράμματα όπως το SMOOTH, τα οποία προσφέρουν τη δυνατότητα ανταλλαγής τεχνογνωσίας και μεταφοράς επιτυχημένων πρακτικών οι οποίες μεταφράζονται σε συγκεκριμένες παρεμβάσεις για τη βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος. Οι παρεμβάσεις που αφορούν τη Λευκωσία, στα πλαίσια του έργου SMOOTH, είχαν στόχο την αύξηση της ασφάλειας, ειδικά σε ευαίσθητες περιοχές γύρω από σχολεία, και την ολοκλήρωση υποδομών για ποδηλάτες.

Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Κλάδο Βιώσιμης Κινητικότητας του Τμήματος Δημοσίων Έργων και όλους όσοι εργάστηκαν για τη διοργάνωση του συνεδρίου αυτού, και σας διαβεβαιώνω ότι το Υπουργείο Συγκοινωνιών και ΄Εργων σε συνεργασία με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη θα προχωρήσει με ζήλο τις δράσεις που απαιτούνται για την προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας. Θα ήθελα επίσης να καλωσορίσω στην Κύπρο τους διακεκριμένους ομιλητές και τους σύνεδρους που ήρθαν από το εξωτερικό και να τους ευχηθώ καλή διαμονή στο νησί μας.

Εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου.