mtcw


Η ανυπαρξία ενός σύγχρονου, αποτελεσματικού συστήματος δημόσιων συγκοινωνιών είναι αποτέλεσμα έλλειψης οράματος και αποφασιστικότητας. Για χρόνια, υπήρχε μοιρολατρική αποδοχή της αποτυχίας ανάπτυξης ενός τέτοιου συστήματος, έστω και εάν σωρεία μελετών καταδείκνυαν την αναγκαιότητα στροφής προς τα μέσα μαζικής μεταφοράς και την επιβαλλόμενη εγκατάλειψη της φιλοσοφίας ότι η συνεχής ανάπτυξη του οδικού δικτύου αρκεί απο μόνη της για την απάυλυνση του κυκλοφοριακού προβλήματος.

Ως αποτέλεσμα των πολλών εγγενών προβλημάτων του παλαιού συστήματος, η χρήση του λεωφορείου από το ευρύ κοινό μειωνόταν, ενώ η χρήση του ιδιωτικού οχήματος παρέμενε ως η μόνη επιλογή για δικίνηση του πολίτη. Έτσι ενώ το 1980 στη Λευκωσία πραγματοποιήθηκαν 13 εκατομμύρια διακινήσεις επιβατών, το 2007 ο αριθμός των διακινήσεων μειώθηκε στα 3.5 εκατομμύρια, που αντιστοιχεί στο 2% του συνόλου των διακινήσεων. Στο ίδιο διάστημα ο αριθμός των ιδιωτικών αυτοκινήτων υπερδιπλασιάστηκε, με την Κύπρο να κατέχει σήμερα την ψηλότερη θέση στον κόσμο σε αριθμό ιδιωτικών αυτοκινήτων ανά άτομο, με το ποσοστό να φθάνει τα 742 αυτοκίνητα ανά 1000 άτομα.

Για χρόνια οι μελέτες παρέμεναν στα συρτάρια των τεχνοκρατών. Με εξαίρεση την σχετικά σύντομη περίοδο που Υπουργός Συγκοινωνιών και Έργων ήταν η Μαρία Μαλακτού Παμπαλλή, περίοδο κατά την οποία έγινε πλέον αντιληπτό σε πολιτικό επίπεδο ότι κάτι θα έπρεπε να γίνει και τέθηκαν στο τραπέζι οι διάφορες επιλογές, ουδείς τόλμησε να επιχειρήσει οποιαδήποτε ουσιαστική τομή στο θέμα αυτό. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας έγκαιρα αντιλήφθηκε τη σημασία της αναβάθμισης των δημόσιων συγκοινωνιών και έθεσε το στόχο αυτό υψηλά στις προτεραιότητες του καταγράφοντάς τον σε ξεχωριστό κεφάλαιο στο Πρόγραμμα Διακυβέρνησης. Ζητούμενο από την πρώτη ημέρα ανάληψης της εξουσίας από τον Πρόεδρο Χριστόφια, και με Υπουργό Συγκοινωνιών και Έργων τον φιλοπρόοδο και εκσυγχρονιστή Νίκο Νικολαΐδη, ήταν να υπάρξει ένα καθολικό σύστημα δημόσιων συγκοινωνιών σε όλη την ελεύθερη Κύπρο, τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές. Ένα τέτοιο σύστημα θα έλυνε τα σοβαρά κυκλοφοριακά προβλήματα στις αστικές περιοχές, αλλά και θα στήριζε αποφασιστικά τις προσπάθειες της Κυβέρνησης για αναζωογόνηση της υπαίθρου και ανάσχεσης της αστυφιλίας.

Η πρόκληση ήταν από την αρχή πολύ μεγάλη. Η αντίδραση στη αλλαγή κάθε υφιστάμενης και κεκτημένης κατάστασης ήταν αναμενόμενη, γιατί πρακτικά αποτελεί νόμο της φύσης. Το παλαιό σύστημα της επιχορήγησης των ζημιών των 200 και πλέον τοπικών λεωφορειούχων θα έπρεπε να αντικατασταθεί από ένα νέο σύγχρονο σύστημα που να αξιοποιεί πλήρως τις οικονομίες κλίμακας και να βασίζεται στη λογική της παροχής κινήτρων για βελτίωση της παρεχόμενης υπηρεσίας. Ένας τέτοιος εξορθολογισμός των αστικών και αγροτικών μεταφορών και η στοχοθετημένη διάθεση κονδυλίων ήταν βέβαιο πως θα προκαλούσε τις αντιδράσεις αυτών που για χρόνια δραστηριοποιούνταν στο επάγγελμα. Οι αντιδράσεις θα ήταν μάλιστα μεγαλύτερες εάν δεν ακολουθείτο ένα ρεαλιστικό και κοινωνικά αποδεκτό σχέδιο. Ένα τέτοιο σχέδιο, που προέβλεπε πλήρη αξιοποίηση των υφιστάμενων παρόχων που θα ήθελαν να παραμείνουν στο επάγγελμα, εκπονήθηκε με τη βοήθεια της Βουλής των Αντιπροσώπων και ιδίως της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Συγκοινωνιών και Έργων και μετουσιώθηκε σε νομοθετική πρόνοια τον Ιούλιο του 2009. Τα χρονοδιαγράμματα ήταν στενά αφού το ορόσημο της 2ας Δεκεμβρίου 2009, ημερομηνίας εφαρμογής του νέου Ευρωπαϊκού Κανονισμού με αυστηρά πλαίσια διαδικασιών ανάθεσης τέτοιων υπηρεσιών, ήταν ήδη εξαιρετικά κοντά.

Τελικά, ο στόχος της έγκαιρης σύναψης των 6 νέων συμβάσεων επιτεύχθηκε. Τα εύσημα ανήκουν σίγουρα στον τέως Υπουργό Συγκοινωνιών και Έργων Νίκο Νικολαΐδη, στο Τμήμα Οδικών Μεταφορών, στα στελέχη του Υπουργείου, στη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας και σε άλλους υπηρεσιακούς παράγοντες.

Κάποιοι υφιστάμενοι πάροχοι αποφάσισαν να μην εκδηλώσουν ενδιαφέρον στο διαγωνισμό που προκηρύχθηκε. Ακόμη και τότε δεν έκλεισε η πόρτα στην ένταξη τους στις νέες εταιρείες. Με δική μας πρωτοβουλία και απόφαση περιλήφθηκε πρόνοια στις συμβάσεις που τελικά υπογράφηκαν με τις έξι εταιρείες, ώστε οι ανέντακτοι λεωφοριούχοι να έχουν το δικαίωμα ένταξης μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2010. Όποιοι δεν ενταχθούν θα λάβουν δίκαιη και εύλογη αποζημίωση όπως καθορίζει ο νόμος. Ουδείς θα θυματοποιηθεί, αλλά και ουδείς θα μπορεί να εκμεταλλευθεί τη στοργή και κοινωνική πρόνοια του κράτους. Αυτή είναι η προσπάθεια μας, αυτός είναι ο στόχος μας, αυτό είναι το κριτήριο που καθοδηγεί τις ενέργειες μας.

Ο επόμενος, εξίσου καθοριστικός, στόχος ήταν η έναρξη λειτουργίας του νέου συστήματος. Οι αρχικοί σχεδιασμοί προέβλεπαν έναρξη τον Ιούνιο του 2010. Κρίναμε αναγκαία μία μικρή παράταση, η έναρξη όμως αυτή έπρεπε να γίνει οπωσδήποτε στην αρχή της καλοκαιρινής περιόδου ώστε οι πρώτοι μήνες, που σίγουρα θα ήταν αναγκαίοι για σκοπούς προσαρμογής, να μην συμπίπτουν με περίοδο λειτουργίας των σχολείων. Από τις 8 Απριλίου 2010 ορίσαμε επίσημα την 5η Ιουλίου 2010 ως την ημέρα έναρξης του νέου συστήματος. Γνωρίζαμε ότι θα αρχίσουμε με δυσκολίες, ότι η μεταβατική περίοδος θα είχε κάποια προβλήματα. Ευτυχώς στην πράξη τα προβλήματα ήταν πολύ λίγα και το σύστημα ξεκίνησε σχετικά ομαλά. Είμαστε δε πεπεισμένοι ότι τον Σεπτέμβριο το νέο σύστημα θα είναι εμφανώς εξελιγμένο και ότι σταδιακά θα αναπτυχθεί χρονικά και ποιοτικά με βάση τους στόχους που τέθηκαν. Ήδη τα πρώτα μηνύματα από τη λειτουργία του νέου συστήματος είναι πολύ ενθαρρυντικά και ο κόσμος δείχνει να αγκαλιάζει την προσπάθεια μας. Τα εξαιρετικά χαμηλά κόμιστρα, η αύξηση των διαδρομών και η πύκνωση της συχνότητας των δρομολογίων αποτελούν τη συνταγή για να ενθαρρυνθεί ο κύπριος πολίτης να ανεβεί στα λεωφορεία. Θα συνεχίσουμε να του παρέχουμε και τα τρία αυτά κίνητρα, καθώς και άλλα, όπως καινούργια λεωφορεία με χαμηλοδάπεδες προδιαγραφές για εύκολη πρόσβαση του κοινού ανεξάρτητα από ηλικία και σωματοφυσική κατάσταση και βελτίωση των υπηρεσιών με χρήση μέτρων και νέας τεχνολογίας για ορθή διαχείριση και διευκόλυνση της κίνησης των λεωφορείων, και είμαστε βέβαιοι ότι θα πετύχουμε.

Η αρχή της επανάστασης ήταν η 5η Ιουλίου 2010. Την ημέρα αυτή κερδήθηκε η πρώτη μάχη για εκσυγχρονισμό και αλλαγή. Στόχος μας είναι να καταστεί η επιλογή της χρήσης των δημόσιων επιβατικών μεταφορών με λεωφορείο η ουσιαστικότερη λύση στις ανάγκες κινητικότητας του πολίτη. Θα συνεχίσουμε αταλάντευτοι μέχρι να προσφέρουμε στον κύπριο πολίτη αυτό που άλλοι ευρωπαίοι για χρόνια θεωρούν δεδομένο. Ένα σύγχρονο σύστημα δημόσιων συγκοινωνιών που θα έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή σημαντικού οικονομικού, περιβαλλοντικού και κοινωνικού οφέλους.