mtcw

Υπουργείο | Υπουργός | Ομιλίες / Δημοσιογραφικές Διασκέψεις

Επιμνημόσυνος λόγος του Υπουργού Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων κ. Γιάννη Καρούσου στο ετήσιο μνημόσυνο ηρώων των Κανναβιών του Απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-1959 Χαράλαμπου Πεττεμερίδη και Ανδρέα Πατσαλίδη

Πίσω στην προηγούμενη σελίδα




Ώ παίδες Ελλήνων, ίτε ελευθερούτε πατρίδ’ ελευθερούτε δε παίδας, γυναίκας, θεών τε πατρώων έδη, θήκας τε προγόνων νυν υπέρ πάντων αγών»

(Εμπρός, των Ελλήνων γενναία παιδιά! να ελευθερώσετε πατρίδα, τέκνα, γυναίκες και των πατρικών θεών σας, να ελευθερώσετε τα ιερά και των προγόνων, τους τάφους· τώρα για όλα ᾽ναι που πολεμάτε.), έγραφε  ο Αρχαίος τραγικός ποιητής Αισχύλος.

Η 1η Απριλίου 1955 αποτελεί φάρο φωτός και ελπίδας, χρυσές σελίδες ηρωισμού  γράφτηκαν στην ιστορία του έθνους, μέσα στο αίμα της θυσίας των αγωνιστών του ‘55 και η Λευτεριά σκέπασε ολόκληρη την Κύπρο. Είμαστε σήμερα εδώ για να αποτίνουμε τον οφειλόμενο φόρο τιμής στους ήρωες μας Χαράλαμπο Πεττεμερίδη και Ανδρέα Πατσαλίδη.

Γαλουχήθηκαν από τον ίδιο τον Στρατηγό τον Γεώργιο Γρίβα, τον αρχηγό της ΕΟΚΑ ο οποίος δήλωνε: «Μπροστά στο κυπριακό ολοκαύτωμα γονατίζω ευλαβικά, σαν απλός στρατιώτης. Η σκέψεις μου στους ημίθεους του ‘21. Από τες πράξεις των αντλώ νέες δυνάμεις, υπομονήν, εμμονήν και εγκαρτέρησιν. Με τη δάδα αναμμένην από το φως των, βαδίζω μπροστά, εκεί που μου έταξε ο Θεός. Βαδίζω σταθερά προς το τέρμα, χωρίς να λυγίσω, χωρίς να υπολογίσω τες δυνάμεις του αντιπάλου, χωρίς να κοιτάξω πίσω. Οδηγός μου η Κύπρος, η οποία μου επιτάσσει: ΛΕΥΤΕΡΙΑ ή ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ».

Με την ακλόνητη πίστη στον θεό, οι αγωνιστές μας, σαν άγγελοι εξ ουρανού ήταν έτοιμοι να δώσουν τα πάντα για την επίτευξη του στόχου του αγώνα. Ορκίστηκαν ενώπιον Θεού: «Ορκίζομαι εις το όνομα της Αγίας και Ομουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος να φυλάξω, θυσιάζων και την ιδίαν μου ζωήν, υποφέρων και τα πλέον σκληρά βάσανα, μυστικόν παν, ό,τι γνωρίζω και θέλω ακούσει διά την υπόθεσιν της Ενώσεως της Κύπρου. Θα υπακούω δε εις τας εκάστοτε διδομένας μοι διαταγάς».

Ο Χαράλαμπος Πεττεμερίδης και ο Ανδρέας Πατσαλίδης ανήκουν στην ασυμβίβαστη γενιά του ‘55, που θα πότιζε με το αίμα του το δέντρο της λευτεριάς, ανήκουν στην γενιά του Στρατηγού Γεώργιου Γρίβα Διγενή. Μνημονεύουμε σήμερα τους αγνούς ήρωες του απελευθερωτικού αγώνα, που φυλούσαν Θερμοπύλες αόρατοι μέσα στη νύχτα.

Η πρώτη προκήρυξη της ΕΟΚΑ ανέφερε τα εξής:

«Αδελφοί Κύπριοι,

Με την βοήθειαν του Θεού, με πίστην εις τον τίμιον αγώνα μας, με την συμπαράστασην ολοκλήρου του Ελληνισμού και με την βοήθειαν των Κυπρίων, αναλαμβάνομεν τον αγώνα διά την αποτίναξιν του Αγγλικού Ζυγού, με σύνθημα εκείνο το οποίο μας κατέλειπαν οι πρόγονοί μας "Ή ταν ή επί τας "».

Και έτσι έπραξαν και τα παλληκάρια που μνημονεύουμε σήμερα, ο Ανδρέας Πατσαλίδης γεννήθηκε στο χωριό Καννάβια, της Επαρχίας Λευκωσίας, στις 14 Αυγούστου 1930. Τελείωσε το δημοτικό σχολείο Κανναβιών και εργαζόταν αρχικά στον Αμίαντο, όπου έδρασε ως ένα από τα ιδρυτικά στελέχη της τοπικής Νέας Συντεχνίας, και αργότερα στο δασικό σταθμό Πλατανιών. Ήταν παντρεμένος με την Ειρήνη Πατσαλίδου και είχε δυο παιδιά, την Μαρία και τον Ανδρέα.

Υπήρξε από τους πρώτους μαχητές της ΕΟΚΑ και έλαβε μέρος στην επιχείρηση “Προς τη Νίκη” στις 23 Νοεμβρίου 1955 με την ομάδα του ήρωα Χρίστου Τσιάρτα, στην ενέδρα στο δρόμο Κακοπετριάς – Σπηλιών. Συνεργαζόταν με τους τοπικούς υπεύθυνους της Οργάνωσης των γύρω χωριών και με τις ανταρτικές ομάδες της περιοχής του. Πήρε μέρος, μαζί με τον ήρωα Κώστα Αναξαγόρα και άλλους συναγωνιστές του, στην αφαίρεση ασυρμάτων από το δασικό σταθμό Πλατανιών και στην επίθεση εναντίον του σταθμού αυτού.

Μαζί με τη σύζυγό του απέκρυπτε οπλισμό και πολεμοφόδια και φιλοξενούσε αντάρτες. Το σπίτι του χρησιμοποιόταν ως κέντρο διανομής πολεμοφοδίων, τα οποία διοχέτευε στους τομείς Πιτσιλιάς, Τροόδους και Μαραθάσας. Για περισσότερη ασφάλεια των ανταρτών που φιλοξενούσε, δοκίμασε να σκάψει στο σπίτι του κρησφύγετο, αλλά δεν μπόρεσε, επειδή η γη ήταν πολύ σκληρή. Η ομάδα των ανταρτών που πήγε εκεί, στις 20 Ιουνίου, είχε ως μια από τις αποστολές της τη διερεύνηση τρόπου κατασκευής κρησφυγέτου. Άλλη αποστολή της ήταν η ανατίναξη γέφυρας με νάρκη.

Ενώ ετοιμάζονταν για την αποστολή αυτή, η νάρκη εξερράγη στα χέρια τους την ώρα που προσπαθούσαν να μάθουν τη χρήση της στο σπίτι του Ανδρέα Πατσαλίδη στο Κούρδαλι και τους σκότωσε όλους, καταστρέφοντας και το σπίτι. Ως εκ θαύματος γλίτωσε η σύζυγος του Ανδρέα Πατσαλίδη, Ειρήνη, που ήταν στον τέταρτο μήνα της εγκυμοσύνης της, και η κόρη τους Μαρία, που ήταν μόλις δεκαέξι μηνών.

«Κρατούσα το παιδί στην αγκαλιά μου», αφηγείται η ίδια, «και περίμενα να σταματήσουν να πέφτουν τα κεραμίδια μπροστά μου, για να απομακρυνθώ. Πρώτος, πριν από τον αγγλικό στρατό, κατέφθασε ο αδελφός μου Κυριάκος και αργότερα ο λοχίας Αμιάντου Δήμος Βοσκαρίδης, συνεργάτης του συζύγου μου, ο οποίος μάζεψε και εξαφάνισε τα όπλα τους με τη βοήθεια της αδελφής μου Μαρικούς και έτσι γλιτώσαμε τουλάχιστον τον οπλισμό».

Ο Χαράλαμπος Πεττεμερίδης γεννήθηκε στο χωρίο Καννάβια στις 21 Ιανουαρίου 1934, τελείωσε το δημοτικό σχολείο του χωριού του και εργάστηκε αρχικά ως τραπεζοκόμος στην Κερύνεια και αργότερα ως παντοπώλης στον Αμίαντο.
Εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ με το ξεκίνημα του Αγώνα, ενώ βρισκόταν στην Κερύνεια, όπου εργαζόταν το 1955, και συνέχισε τη δράση του στην περιοχή Πιτσιλιάς-Σπηλιών-Αμιάντου. Η δράση του συνεχίστηκε με στενή συνεργασία με τους αντάρτες της περιοχής, τους οποίους φιλοξενούσε και στο σπίτι του, όπου κατασκεύασε κρησφύγετο. Τον Ιούνιο του 1958 συνελήφθη κατόπιν προδοσίας και κρατήθηκε για 35 μέρες στα ανακριτήρια των Πλατρών. Μετά την απόλυσή του κατασκεύασε κρησφύγετο στο βουνό απέναντι από το χωριό του, με καταζητούμενο συναγωνιστή του, στο οποίο έμεναν και άλλοι αντάρτες.

Στις 6 Οκτωβρίου 1958 έστησε ενέδρα εναντίον των Άγγλων με τους αντάρτες της ομάδας τους στην τοποθεσία Μούττη του Σαράντι, μεταξύ των χωριών Σπήλια και Λαγουδερά. Τοποθέτησαν στο δρόμο νάρκη, την οποία είχαν συνδέσει με όλμο που στερέωσαν σε δένδρο, ώστε με την έκρηξη της νάρκης να κτυπηθεί το αυτοκίνητο των Άγγλων, ενώ με την έκρηξη του όλμου να ακινητοποιηθούν όσα αυτοκίνητα θα το ακολουθούσαν. Οι αντάρτες ήταν τέσσερις και διέθεταν, εκτός από τη νάρκη και τον όλμο, ένα πιστόλι, ένα όπλο μπρεν, ένα αυτόματο όπλο Μ3 και χειροβομβίδες. Κατά την επίθεσή τους κτυπήθηκαν δυο αυτοκίνητα πλήρη στρατιωτών, τα οποία πλησίασαν τον τόπο της ενέδρας με σβησμένα τα φώτα. Στην υποχώρηση ο Χαράλαμπος Πεττεμερίδης κτυπήθηκε θανάσιμα, ενώ διασταύρωνε το δρόμο, από στρατιώτες τρίτου αυτοκινήτου, που πλησίαζε και αυτό με σβησμένα τα φώτα. Η σορός του περισυνελλέγει μαζί με τους σκοτωμένους και πληγωμένους Άγγλους στρατιώτες.

Στην κηδεία του, η σύζυγός του τραγούδησε με συνταραχτικό τρόπο  αυτοσχέδιους στίχους της, υμνώντας το λεβέντη σύζυγό της, υμνώντας τον Χαράλαμπο της Κύπρου μας.

Οι ήρωες μας, ήρωες λαϊκοί, μορφές ανδρών και ιερομαρτύρων, είχαν χαρακτηριστικά τα οποία δυστυχώς σήμερα είναι προς εξαφάνιση. Κάθε φορά που διαβάζω για τη θυσία κάθε ήρωα μας συγκινούμαι και κλαίω και ανατριχιάζω, αλλά ταυτοχρόνως θυμώνω και προβληματίζομαι για το γεγονός ότι μας λείπουν από τη σημερινή μας κοινωνία άτομα με τα χαρακτηριστικά των ηρώων μας.

Αν εμείς σήμερα απολαμβάνουμε το ύψιστο αγαθό που λέγεται λευτεριά, αν η πατρίδα μας είναι ξανά δοξασμένη και τιμημένη, αυτό οφείλεται στην υπέροχη θυσία των προγόνων μας και των ηρώων μας όπως ο Πέττεμεριδης και ο Πατσαλίδης.
Αλλά ας μη ξεχνάμε ποτέ ότι το μεγάλο παρελθόν συνεπάγεται και μεγάλες ευθύνες. Παραλάβαμε μια δοξασμένη ιστορία. Είμαστε συνεχιστές μιας άφθαρτης παραδόσεως.

Ας φροντίσουμε λοιπόν να είμαστε άξιοι συνεχιστές του ένδοξου παρελθόντος μας. Το θάρρος και η ανδρεία των ηρώων μας, ας γίνουν οι οδηγοί που θα κατευθύνουν τις πράξεις μας και ας φροντίζουμε πάντα, όχι μόνο να μην προδώσουμε και να μη μολύνουμε το υπέροχο παρελθόν μας, αλλά να στολίσουμε με νέες δάφνες τη δόξα της πατρίδας μας και να προσθέσουμε νέες σελίδες στην ιστορία της.

Η εποποιία του 1955 και η θυσία των ηρώων που μνημονεύουμε σήμερα πρέπει να είναι φάρος φωτός σε κάθε Έλλην, ο οποίος πρέπει να αντλεί τα σωστά διδάγματα. Η αυτοθυσία και η προσήλωση των παλικαριών του αρχηγού Διγενή στη Λευτεριά, επιβάλλεται να γίνουν τα ιδανικά και της δικής μας γενιάς. Αποτελεί αδήριτη ανάγκη να βρισκόμαστε καθημερινά στις επάλξεις ενάντια στην κατοχή.

Είναι ηλίου φαεινότερο πως τα λόγια δεν μπορούν ούτε κατά το ελάχιστο να σκιαγραφήσουν το μέγεθος της θυσίας τους. Μιας θυσίας, η οποία διαχρονικά θυμίζει, ειδικότερα στον κυπριακό ελληνισμό, πως η Ελευθερία και η Πατρίδα είναι ιδανικά αδιαπραγμάτευτα.

Το κουπί του αγώνα το τράβηξαν όλοι, όπου με ενθουσιασμό, με αυτοθυσία και πίστη στα ελληνοχριστιανικά ιδανικά, έδωσαν την άνιση μάχη. Επιβάλλεται πλέον, ο κυπριακός ελληνισμός να αφουγκραστεί τα μηνύματα των καιρών και, ακολουθώντας το μονοπάτι το οποίο έχει χαράξει η ανιδιοτέλεια και η πίστη στο καθήκον, να γίνει αρωγός στον αγώνα για δικαίωση.

Τώρα είναι η ώρα, να πάρουμε μια σταγόνα από το αίμα τους να καθαρίσουμε το δικό μας.

Αυτός θα είναι ο φόρος τιμής και το θυμίαμα της ευγνωμοσύνης για τη μεγάλη σας θυσία, αθάνατοι ήρωες. Όποιος δεν θέλει να είναι δούλος, όποιος αγωνίζεται για λευτεριά και δικαιοσύνη, όποιος θέλει να ζει ελεύθερα στην πατρίδα του, έντιμος και αξιοπρεπής, οφείλει να αγωνιστεί από τις δικές του επάλξεις. Όλοι και όλες έχουμε την υποχρέωση να φυλάμε τις δικές μας Θερμοπύλες. Αυτό τουλάχιστον μας διδάσκει η μακραίωνη ιστορία του έθνους μας.

Διαφορετικά: «Όσοι το χάλκεον χέρι βαρύ του φόβου αισθάνονται, ζυγόν δουλείας ας έχωσι. Θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία».

Αιωνία η μνήμη των ηρώων μας.




Πίσω στην προηγούμενη σελίδα