Η πειρατεία σε πλοία αποτελούσε σημαντικό πρόβλημα στις θαλάσσιες μεταφορές για πολλούς αιώνες, όμως με τη συστηματική καταπολέμηση της η συχνότητα τέτοιων περιστατικών μειώθηκε σημαντικά. Τα τελευταία χρόνια όμως, για διάφορους λόγους, το φαινόμενο αυτό έχει ενταθεί και επεκταθεί σε νέες περιοχές. Το επίκεντρο της πειρατείας έχει μετατοπιστεί από τη Σιγκαπούρη και τη Νότια Σινική Θάλασσα στον Κόλπο του Άντεν και τον δυτικό Ινδικό Ωκεανό, ενώ παρατηρούνται κρούσματα και στη Δυτική Αφρική. Κατά το 2010, 489 περιστατικά πειρατείας και ένοπλης ληστείας πλοίων αναφέρθηκαν στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΔΝΟ), έναντι 406 το 2009. Δύο ναυτικοί δολοφονήθηκαν, 30 τραυματίστηκαν και 1.027 απήχθησαν και κρατήθηκαν ως όμηροι. Ο αριθμός των πλοίων που απήχθησαν κατά την ίδια χρονιά έφτασε τα 57. Κατά το τέλος Ιουνίου 2011, 22 πλοία και 462 ναυτικοί κρατούνταν ως όμηροι από πειρατές.
Η κλιμάκωση της πειρατείας σε πλοία τα τελευταία χρόνια έχει ανησυχήσει σε μεγάλο βαθμό τη ναυτιλιακή κοινότητα, η οποία μέσω του ΔΝΟ έχει αναγάγει την καταπολέμηση της σε πρωταρχικό στόχο της χρονιάς που διανύουμε. Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, τα Ηνωμένα Έθνη, κυβερνήσεις ναυτιλιακοί οργανισμοί και εταιρείες, έχουν σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν για την καταπολέμηση της πειρατείας. Αυτό που απαιτείται είναι συλλογική προσπάθεια και συντονισμός όλων των επιμέρους ενεργειών. Γι’ αυτό τον λόγο, ο ΔΝΟ έχει επιλέξει ως θέμα για τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ναυτιλίας το:
«ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ: Συντονίζοντας τις ενέργειες αντιμετώπισής της»
“PIRACY: Orchestrating the response”
Ο ΔΝΟ έχει ετοιμάσει και υλοποιήσει ένα πολύπλευρο σχέδιο δράσης το οποίο στοχεύει στην αντιμετώπιση του προβλήματος σε διάφορα επίπεδα. Το σχέδιο δράσης του ΔΝΟ έχει τους ακόλουθους στόχους:
· Να αυξήσει την πίεση σε πολιτικό επίπεδο ώστε να διασφαλίσει την απελευθέρωση όλων των ομήρων που κρατούνται από τους πειρατές,
· Να αναθεωρήσει και βελτιώσει τις κατευθυντήριες γραμμές του προς τις Ναυτιλιακές Διοικήσεις και τους ναυτικούς, και να προωθήσει τη συμμόρφωση τους με τις Βέλτιστες Πρακτικές Διοίκησης της ναυτιλιακής βιομηχανίας και τα προληπτικά και αμυντικά μέτρα που συνιστάται να λαμβάνουν τα πλοία,
· Να προωθήσει καλύτερη συνεργασία και μεγαλύτερη υποστήριξη από χώρες με ισχυρό πολεμικό ναυτικό,
· Να προωθήσει τον συντονισμό των ενεργειών κατά της πειρατείας και τη συνεργασία μεταξύ των κρατών, των οργανισμών και της ναυτιλιακής βιομηχανίας,
· Να βοηθήσει τα κράτη στις περιοχές με αυξημένα περιστατικά πειρατείας να αναπτύξουν υποδομές ώστε να αποτρέπουν, να συλλαμβάνουν και να προσάγουν στη δικαιοσύνη άτομα που προβαίνουν σε ενέργειες πειρατείας σε πλοία,
· Να προσφέρει φροντίδα και βοήθεια σε όσους δέχθηκαν επίθεση ή διετέλεσαν όμηροι των πειρατών, καθώς και στις οικογένειες τους.
Η Κύπρος, μέσω του Τμήματος Εμπορικής Ναυτιλίας, παρακολουθεί πολύ στενά και προσεκτικά τα τεκταινόμενα και κατανοεί πλήρως τη σοβαρότητα του ζητήματος. Το Τμήμα Εμπορικής Ναυτιλίας έχει εκδώσει και αποστείλει σε όλα τα κυπριακά πλοία συμπληρωματικές οδηγίες για πρακτικές αποφυγής πειρατείας και ανταπόκρισης σε προειδοποιήσεις κινδύνου για την ασφάλεια του πλοίου. Οι οδηγίες αναθεωρούνται συνεχώς με βάση και την εμπειρία που αποκτά το Τμήμα. Επίσης, έχει δημιουργηθεί ειδικός χώρος στην ιστοσελίδα του Τμήματος με ειδήσεις και πληροφορίες για περιστατικά πειρατείας καθώς και οδηγίες για τη λήψη προληπτικών μέτρων και την αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών.
Πέραν των ενεργειών αυτών, έχει ετοιμαστεί νομοσχέδιο για την προστασία των κυπριακών πλοίων από πράξεις πειρατείας με το οποίο θα επιτρέπεται η λήψη όλων των μέτρων, περιλαμβανομένης της επιβίβασης σε αυτά ένοπλων φρουρών, όταν αυτά διαπλέουν περιοχές υψηλού κινδύνου. Το νομοσχέδιο αυτό βρίσκεται τώρα κάτω από νομοτεχνικό έλεγχο και θα προωθηθεί πολύ σύντομα για ψήφιση σε νόμο από τη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Το ενδιαφέρον που επιδεικνύει και οι προσπάθειες που καταβάλλει η Κύπρος για την καταπολέμηση της πειρατείας αποδεικνύονται έμπρακτα και από τη συμπερίληψη του εν λόγω ζητήματος ως ενός από τα κεντρικά θέματα συζήτησης στο Συνέδριο «Ναυτιλιακή Κύπρος 2011» που θα λάβει χώραν από τις 2 μέχρι της 5 Οκτωβρίου 2011, στη Λεμεσό. Το συνέδριο είναι διεθνούς κύρους και το παρακολουθούν εκατοντάδες στελέχη της παγκόσμιας ναυτιλιακής βιομηχανίας. Προσωπικότητες από την εγχώρια και διεθνή ναυτιλιακή σκηνή θα ανταλλάξουν απόψεις και θα προτείνουν τρόπους καταπολέμησης της πειρατείας. Τα αποτελέσματα της συζήτησης αναμένεται να ενισχύσουν τις προσπάθειες της παγκόσμιας ναυτιλιακής βιομηχανίας για αντιμετώπιση του φαινομένου.
Παρόλο που οι επιθέσεις σε πλοία συνεχίζονται, οι συνεχείς προσπάθειες τόσο του ΔΝΟ όσο και των χωρών έχουν επιφέρει κάποιο αποτέλεσμα. Το ποσοστό των επιτυχημένων επιθέσεων σε πλοία από τους πειρατές έχει μειωθεί από 40% τις προηγούμενες χρονιές σε 20% το 2011. Αυτό είναι ένα ενθαρρυντικό στοιχείο, όχι όμως εφησυχαστικό. Οι προσπάθειες όλων θα πρέπει να συνεχιστούν. Το Υπουργείο μας, μέσω του αρμόδιου Τμήματος, θα συνεχίσει σε έντονους ρυθμούς τις προσπάθειες που καταβάλλει ώστε να διασφαλίσει ότι όλα τα κυπριακά πλοία έχουν προβεί σε όλες τις ενδεικνυόμενες ενέργειες και έχουν πάρει όλα τα προληπτικά μέτρα ώστε ο κίνδυνος πειρατείας να είναι ο ελάχιστος.